برآورد تلفات حاصلخیزی خاک با استفاده از رسوبات نهشته‌شده در سدهای اصلاحی (مطالعۀ موردی: سراب حوزۀ آبخیز صفارود شهرستان رامسر)

Authors

  • محسن آرمین استادیار، دانشکده منابع‌طبیعی و پژوهشکدۀ منابع‌طبیعی و زیست‌محیطی، دانشگاه یاسوج
  • محمد رسول رجبی کارشناسی ارشد آبخیزداری ادارۀ کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری استان مازندارن- نوشهر
Abstract:

فرسایش خاک و تلفات عناصر غذایی و مواد آلی متعاقب آن اثرات مستقیم و غیر مستقیمی از کاهش تولید و سودبخشی تا آلودگی­های فیزیکی و شیمیایی منابع آب دارد. یکی از مهم­ترین پیامدهای فرسایش هم برای محیط منشأ آن و هم برای چرخه­های اقتصادی کاهش حاصلخیزی خاک است. تلفات حاصلخیزی خاک معمولاً با تجزیه و تحلیل رسوبات منتقل شده در رواناب ناشی از باران طبیعی یا شبیه­سازی شده در پلات­های آزمایشی مطالعه می­شود اما در این تحقیق تلفات حاصلخیزی خاک با تجزیه و تحلیل رسوبات نهشته شده پشت سدهای اصلاحی که با هدف کنترل فرسایش و تثبیت پروفیل طولی در آبراهه­های حوزۀ آبخیز صفارود شهرستان رامسر طی سال­های 1373 الی 1388 احداث گردیده­اند، بررسی شد. بدین منظور تلفات خاک با تعیین چندین ویژگی فیزیکو- شیمیایی رسوبات نهشته شده در پشت سدهای اصلاحی منتخب و مقایسۀ آنها با همان ویژگی­های خاک منشأ بررسی شد. در بخش تجزیه و تحلیل ویژگی­های فیزیکو- شیمیایی خاک، نتایج نشان داد که اغلب خاک­های مورد مطالعه دارای بافت شنی، غیر شور، خنثی، آهکی و غیرسدیمی هستند. بر اساس تقسیم­بندی مقدار ماده آلی، تقریباً 60 درصد از خاک­های مورد مطالعه دارای ساختمان ضعیف و پایداری ساختمانی کمی هستند و غالباً در کلاس متوسط فرسایش­پذیری خاک قرار دارند. در بخش تلفات حاصلحیزی خاک، نتایج نشان داد که فرسایش نه فقط منجر به از دست رفتن اجزاء معدنی جامد خاک می­شود بلکه همچنین منجر به تلفات مواد آلی و مواد مغذی شیمیایی خاک می­شود. تغییر در خصوصیات خاک در نتیجۀ فرسایش خاک اساساً به دلیل کاهش عمق مؤثر بر سطح حاصلخیزی تأثیر می­گذارد. یک کاهش معنی­داری در مقدار کرین و نیتروژن و همۀ عناصر ماکرو و ریزمغذی­ها ایجاد می­شود. تلفات کربن، ازت، فسفر، پتاسیم، سدیم و مجموع کلسیم و منیزیم در منطقۀ مورد مطالعه به ترتیب به میزان 26/6588، 78/1921، 71/19، 53/6، 89/19 و 13/503 گرم در هکتار در سال است که این میزان تلفات تهدیدی جدی برای فرایندها و فعالیت­های مرتبط با حاصلخیزی خاک از جمله توسعۀ پوشش گیاهی در منطقه است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برآورد رسوب ناشی از زمین‏‏‏لغزش با استفاده از مدل SHETRAN (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز زیدشت (2)– طالقان)

خاک یکی از مهم­ترین منابع طبیعی هر کشور می‏‏‏باشد. امروزه کمتر منطقه‏‏‏ای را در سطح زمین می‏‏‏توان یافت که در معرض تخریب و فرسایش قرار نگرفته باشد. یکی از انواع فرسایش خاک زمین‏لغزش می‏باشد که در مدت کوتاهی حجم زیادی از خاک فرسایش می‏یابد. در این تحقیق از مدل رسوب حاصل از زمین‏لغزش SHETRAN برای زیرحوزۀ زیدشت (2) طالقان واقع در استان البرز استفاده شد. در ابتدا نمونۀ آب رسوب­دار در فصل بهار سال 1...

full text

پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف CA-Markov (مطالعه موردی: حوزه آبخیز صفارود رامسر)

امروزه پیش ­بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره­ای می ­تواند ابزار مفیدی برای کمک به  برنامه ­ریزان در شرایط پیچیده باشد. هدف از این تحقیق، پایش و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در دوره 28 ساله (2014-1986) با مدل زنجیره­ای مارکوف (CA-Markov) در حوزه آبخیزصفارود-رامسر استان مازندران است. ابتدا نقشه­ های کاربری اراضی و NDVI با استفاده از تصاویر سنجنده  ( ETM+(2000) ،T...

full text

پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از تئوری دمپستر-شفر مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز زیارت، استان گلستان

هدف از این پژوهش ارزیابی خطر زمین‌لغزش حوزۀ آبخیز زیارت استان گلستان با استفاده از تئوری دمپستر-شفر در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در گام اول با استفاده از گزارشات موجود و تفسیر عکس‌های هوایی نقشه پراکنش نقاط لغزشی منطقۀ بررسی شده تهیه شد. از کل نقاط لغزشی (50 نقطه) 35 نقطه آن (70 درصد) برای تهیه نقشه پهنه­بندی خطر و نقاط باقی­مانده (30 درصد) برای ارزیابی مدل در نظر گرفته شد. در گام دوم 12 عام...

full text

ژئومورفولوژی زمین لغزه‌های حوضه آبخیز صفارود ـ منطقه رامسر

رودخانه صفارود به فاصله دوری از منشاء خود یعنی ارتفاعات بلند جواهرده تا حد نهایی آن که دریای خزر می‌باشد قرار دارد و جهت آن شمال شرقی، جنوب غربی است. این فاصله دور بین حد نهایی آن می‌تواند عاملی برای ایجاد تحولات مختلف و دگرگونی‌های زیادی در طول مسیر باشد، یکی از عوامل بارز و پدیده‌های مهم ژئومورفولوژیکی حوضه صفارود که وقوع آن موجب مسدود شدن راه‌ها، تخریب باغات کشاورزی و پوشش گیاهی، ایجاد مسیره...

full text

انگشت‌نگاری رسوبات و برآورد عدم قطعیت آن در حوزۀ آبخیز تول‌بنه در استان گلستان

آگاهی از منابع تولید رسوب جهت تدوین برنامه­های مدیریتی حفاظت آب و خاک در حوزه­های آبخیز امری ضروری می­باشد. در طی سه دهۀ گذشته روش انگشت­نگاری کاربرد گسترده­ای در تعیین سهم منابع مختلف رسوب داشته است. در تحقیق حاضر اقدام به انگشت­نگاری رسوبات و تعیین سهم کاربری­های مختلف در تولید رسوب در حوزۀ آبخیز تول­بنه در استان گلستان شد. بدین منظور ابتدا 44 نمونه منبع از کاربری­های جنگل، مرتع، کشاورزی و فر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 71  issue 1

pages  25- 44

publication date 2018-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023