برآورد و ارزیابی روند تغییرات تبخیر– تعرق مرجع سالانه براساس پارامترهای اقلیمی مؤثر در شمال شرق ایران

Authors

  • اکبر شائمی استادیار آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نوراصفهان، اصفهان
  • حمزه احمدی دانشجوی دکتری آب و هواشناسی کشاورزی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار
  • غلامعباس فلاح قالهری استادیار گروه آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار
Abstract:

تحلیل روند تغییرات تبخیر – تعرق مرجع در هر منطقه از اهمیت بالایی برخوردار می­باشد. در مطالعه حاضر، از آمار پارامترهای اقلیمی دوازده ایستگاه هواشناسی واقع در شمال شرق کشور، برای تخمین تبخیر – تعرق مرجع براساس مدل­های تجربی پاپاداکیس و پنمن مونتیث فائو استفاده گردید. خروجی مدل­ها براساس روش­های مختلف درون­یابی ارزیابی و سپس نتایج روش کوکریجینگ با RMSE کمتر در محیط نرم‌افزارArcGIS10/2، به­صورت پهنه­های هم تبخیر- تعرق مرجع مشخص گردید. روند تغییرات با آزمون ناپارامتری من –کندال (MK) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین تبخیر– تعرق مرجع به­ترتیب، در ایستگاه­های واقع در استان­های خراسان جنوبی و شمالی رخ می­دهد. تبخیر – تعرق مرجع کل منطقه در مقیاس­ سالانه، از شمال به جنوب روندی افزایشی دارد. ارتفاع و عرض جغرافیایی در تعیین پهنه­های هم تبخیر– تعرق مرجع از وزن بیشتری برخوردار بودند. روند تغییرات زمانی ETO سالانه در حالت افزایشی معنی­دار مشاهده شد. در گناباد، سبزوار، بشرویه و قائن روند افزایشی ETO در سطح 05/0 معنی­دار بود. شیب کاهشی تا 14- میلی­متر در سال در ایستگاه­های بجنورد و قوچان و شیب افزایشی تا 17 میلی­متر در سال در ایستگاه­های فردوس و مشهد در سری سالانه تخمین زده شد. روند تغییرات سالانه پارامترهای اقلیمی، فقط برای بارش و رطوبت نسبی ایستگاه­ بیرجند معنی­دار بود. در پارامترهای کمینه دما، بیشینه دما و ساعات آفتابی در تمام ایستگاه­ها، شیب تغییرات فقط افزایشی و برای سرعت باد، بارش و رطوبت نسبی تغییرات شیب هم به­­صورت افزایشی و هم به­صورت کاهشی مشاهده شد. بنابراین، عامل اصلی افزایش تبخیر–  تعرق مرجع در منطقه، روند افزایشی پارامترهای کمینه دما، بیشینه دما و ساعات آفتابی بوده و در اولویت دوم، تغییرات افزایشی و کاهشی پارامترهای رطوبت نسبی، بارش و سرعت باد نیز حائز اهمیت می­باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل روند تبخیر-تعرق مرجع در شمال غرب ایران

تغییرات اقلیمی در عصر حاضر یکی از چالش های مهم زیست محیطی می باشد. درک ما از تأثیرات بشر روی محیط، به ویژه آنهایی که در ارتباط با گرم شدن ناشی از افزایش گازهای گلخانه ای هستند، نشان می دهد که تعدادی از پارامترها به احتمال زیاد در حال تغییر می باشند. بر اساس گزارش های علمی، متوسط دمای هوای سطح زمین طی قرن بیستم در حدود 6/0 درجه سانتی گراد افزایش یافته است و انتظار می رود که مقدار تبخیر نیز روندی...

ارزیابی مدل‌های برآورد تابش خورشیدی در تخمین تبخیر-تعرق مرجع

تابش خورشیدی یکی از عوامل ضروری در برنامه‌ریزی آبیاری، چرخه هیدرولوژیکی، مدل‌های شبیه ساز عملکرد گیاه و برآورد تبخیر-تعرق مرجع می‌باشد. هدف تحقیق حاضر، بررسی دقت مدل‌های برآورد تابش خورشیدی و تأثیر آنها بر تبخیر-تعرق مرجع می­باشد. برای این منظور از داده­های هواشناسی چهار ایستگاه سینوپتیک ارومیه، تکاب، سلماس و مهاباد در غرب حوضه آبریز دریاچه ارومیه در مقیاس روزانه استفاده گردید. تابش خورشیدی توس...

full text

ارزیابی روش‌های مختلف برآورد تبخیر و تعرق مرجع با روش تشت تبخیر FAO در حوضه آبریز شرق و جنوب شرق کشور

برآورد تبخیر و تعرق مرجع جهت برآورد نیاز آبی گیاهان، مدیریت طرح های آبی و زهکشی و زمان آبیاری گیاهان از ضروریات بخش کشاورزی می باشد. لذا در این پژوهش به منظور یافتن بهترین مدل برآورد تبخیر و تعرق مرجع برای حوضه آبریز شرق و جنوب شرقی کشور، با تکیه بر روش خوشه بندی با  لحاظ اطلاعات هواشناسی 66 ایستگاه هواشناسی، تبخیر و تعرق مرجع حاصل از تشت تبخیر با مقادیر تبخیر و تعرق مستخرج از 8 معادله تبخیر و ...

full text

برآورد میزان تبخیر و تعرق در ارتباط با تغییرات اقلیمی در حوزه ی آبخیز دریاچه ارومیه

تبخیر و تعرق بعد از بارش اصلی ترین جزء چرخه هیدرولوژی است که مقدار هدر رفت آب را به‌صورت کمی بیان می کند. از آنجا که میزان تبخیر و تعرق مستقیماً با متغیرهای اقلیمی در ارتباط است و انتظار می رود با تغییر در پارامترهای اقلیمی به‌ویژه دمای هوا میزان آن نیز تغییر پیدا کند. لذا در این پژوهش اثرات احتمالی تغییرات اقلیمی بر تغییرات تبخیر و تعرق در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به‌عنوان مرطوب ترین حوضه آبریز...

full text

اثر روش های متفاوت برآورد تبخیر-تعرق مرجع بر محاسبه نمایه شناسایی خشکسالی در چند نمونه اقلیمی ایران

به طور معمول، شدت خشکسالی با نمایه‏های خشکسالی ارزیابی می‌گردد. در سال‏های اخیر در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک از نمایه قدرتمندی به نامنمایه شناسایی خشکسالی (RDI) استفاده شده است. از آنجایی که این نمایه بر مبنای دو متغیر بارش و تبخیر-تعرق مرجع محاسبه می‌گردد لذا ارزیابی اثرات ناشی از محاسبه ETo با روش‌های متفاوت بر ویژگی‏های خشکسالی مسئله‌ای ض...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 26  issue شماره 3 بخش 2

pages  257- 269

publication date 2016-11-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023