بررسی الگوی توزیع و برخی مشخصات کمی و کیفی بذور بلوط ایرانی در جنگل‌های جست زاد زاگرس میانی

Authors

  • زهرا نیک فر دانشجوی کارشناسی ارشد جنگل شناسی و اکولوژی جنگل - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان
Abstract:

سابقه و هدف: در اغلب گونه‌ها و به‌ویژه بلوط، موفقیت نسل بعدی گیاه بستگی به پراکنش بذور و استقرار آنها در مکان‌هائی دارد که در آنجا قادر به جوانه‌زنی و تولید گیاهچه‌های قوی باشند. پراکنش بذر مهم‌ترین فرآیندی است که ارتباط الگوهای مکانی گیاهان مادری و نسل‌های بعد آنها را مرتبط می‌کند. با توجه به نقش و اهمیت پراکنش بذور در موفقیت تجدید حیات و با توجه به تخریب-های ایجاد شده در جنگل‌های زاگرس در نتیجه فعالیت‌های انسانی وعوامل طبیعی، هدف از این پژوهش، بررسی الگوی توزیع و پراکنش بذور بلوط ایرانی در موقعیت‌های مختلف نسبت به جست‌گروه‌ بلوط در توده‌های جنگلی جست‌زاد تخریب یافته آن و تعیین ارتباط بین موقعیت توزیع بذور (زیرتاج درخت، حاشیه تاج، فواصل بین جست‌گروه‌ها و اراضی کشاورزی رها شده) و استعداد آنها به ابتلا به عوامل بیماری‌زا می‌باشد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر در جنگل‌های حوزه آبخیز رودخانه کاکارضا در 45 کیلومتری شمال شرقی شهرستان خرم‌آباد به اجرا درآمد، پوشش درختی غالب جنگل‌های این منطقه را بلوط ایرانی تشکیل می‌دهد. پس از تعیین منطقه مناسب جهت انجام پژوهش، ترانسکتی به طول هزار متر در حد واسط بین اراضی کشاورزی رها شده و جنگل مستقر شد و در فواصل 25 متری بر روی ترانسکت عمودهائی به طول تصادفی در هر دو منطقه بر این ترانسکت اخراج گردید. بذور پراکنش یافته در نزدیک‌ترین جست‌گروه به منتهی الیه عمودهای استخراج شده، در قطعات نمونه‌ای در زیر تاج‌پوشش، حاشیه تاج‌پوشش و فواصل بین جست‌گروه‌های جست‌زاد جمع-آوری و ثبت گردیدند. در منطقه کشاورزی رها شده نیز در انتهای عمودها قطعات نمونه پیاده گردید. بذور جمع‌آوری شده در سه گروه بذور سالم، نارس و بیمار طبقه‌بندی شدند و بذور بیمار جهت شناسایی عامل بیماری به آزمایشگاه انتقال داده شد.یافته‌ها: براساس نتایج در اراضی کشاورزی رها شده بذر قابل ملاحظه‌ای یافت نشد، اما 85% بذور سالم جمع‌آوری شده در منطقه جنگلی دارای قوه نامیه بودند. بررسی آزمایشگاهی بذور بیمار نشان داد که مهمترین قارچ‌های عامل بیماری بذور به جنس‌های Alternaria, Rhizopus, Penicilium و Trichoderma تعلق داشتند. بذور جمع‌آوری شده در نواحی زیر تاج‌پوشش، حاشیه تاج‌پوشش و فواصل بین جست‌گروه‌ها از نظر وزن، طول و قطر فاقد اختلاف معنی‌داری بودند، اما به لحاظ فراوانی بذور سالم و نارس بین سه موقعیت مورد بررسی اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. به طوریکه در نواحی زیر تاج‌پوشش و حاشیه جست‌گروه‌ها نسبت به فواصل بین جست‌گروه‌ها بذور بیشتر و سالم‌تری مشاهده گردید، اما به لحاظ تراکم بذور بیمار، مناطق فوق اختلاف معنی‌داری را نشان ندادند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش می توان بیان داشت تخریب‌های رخ داده در جنگل بر حضور و الگوی توزیع مصرف‌کنندگان و پراکنده‌کنندگان بذر آنها تأثیرگذار بوده و موجودات پراکنده‌کننده بذر در این جنگل‌ها، فعالیت محدودی دارند و بذور را تا فواصل کمتری از درختان مادری انتقال می‌دهند، در صورت کاهش جمعیت این موجودات و کمتر شدن فعالیت آنها، با توجه به سنگین بودن بذور بلوط، کاهش دامنه انتشار بذور بلوط قابل انتظار است. به طور کلی نتایج این پژوهش ما آشکار می‌کنند که تخریب و دخالت شدید در جنگل به دلیل تغییر شرایط محیطی و کاهش ثبات، مهم‌ترین عامل تأثیر گذار بر موقعیت پراکنش بذور بلوط می‌باشد. بنابراین می‌توان گفت که در جنگل‌های جست زاد زاگرس، با افزایش فاصله از مرکز جست‌گروه، در نتیجه کاهش توزیع بذور سالم، احتمال ایجاد زادآوری کاهش می‌یابد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی الگوی توزیع و برخی مشخصات کمی و کیفی بذور بلوط ایرانی در جنگل های جست زاد زاگرس میانی

سابقه و هدف: در اغلب گونه ها و به ویژه بلوط، موفقیت نسل بعدی گیاه بستگی به پراکنش بذور و استقرار آنها در مکان هائی دارد که در آنجا قادر به جوانه زنی و تولید گیاهچه های قوی باشند. پراکنش بذر مهم ترین فرآیندی است که ارتباط الگوهای مکانی گیاهان مادری و نسل های بعد آنها را مرتبط می کند. با توجه به نقش و اهمیت پراکنش بذور در موفقیت تجدید حیات و با توجه به تخریب-های ایجاد شده در جنگل های زاگرس در نتی...

full text

بررسی ویژگیهای ساختاری توده های شاخه زاد بلوط جنگلهای مریوان

تعیین عناصر ساختاری توده های جنگلی از ضروریات مدیریتی آنهاست. پژوهش پیش رو با هدف شناسایی ویژگیهای ساختاری توده های شاخه زاد بلوط در منطقة ریخلان شهرستان مریوان استان کردستان که الگویی از توده های بهره برداری شدة منطقه است، انجام شد. پس از پیاده کردن یک قطعه نمونة مربعی شکل نیم هکتاری، با استفاده از روش آماربرداری صددرصد، ویژگیهای مهم ساختاری درختان شامل گونه، مبدأ (دانه زاد یا شاخه زاد)،...

full text

تأثیر برخی خصوصیات درخت و توده جنگلی بلوط ایرانی بر میزان خشکیدگی تاجی در جنگل‌های بلوط زاگرس میانی

خشکیدگی تاجی از پدیده‌هایی است که عمدتاً درختان بلوط ایرانی به آن دچار شده‌اند. به‌منظور بررسی میزان سرخشکیدگی درختان در توده‌های جنگلی بلوط ایرانی و ارتباط آن با تک‌درختان، منشأ درختی و اندازه تاج آن‌ها، منطقه جنگلی شلم در نیمه شمالی استان ایلام انتخاب شد. پس از تقسیم‌بندی منطقه مورد مطالعه به واحدهای همگن توپوگرافیک، بزرگترین واحد همگن برای بررسی اهداف پژوهش انتخاب شد. در واحد همگن منتخب، شش ت...

full text

بررسی نیاز رویشگاهی و برخی خصوصیات کمی و کیفی بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگلهای استان چهار محال و بختیاری

این تحقیق در سه منطقه جنگلی فلارد لردگان، سرخون اردل و چری بازفت استان چهار محال و بختیاری که بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.)گونه غالب جنگلهای آن است صورت پذیرفت. در ابتدا تیپ‌های جنگلی که بلوط عنصراصلی آن بود مطالعه شد. سپس سه منطقه شمال غرب، غرب و جنوب غرب که گسترشگاه اصلی بلوط ایرانی در استان (مناطق ذکر شده) می‌باشند، انتخاب و در هر منطقه 12 قطعه نمونه 10 آری در فرمهای مختلف زمین (یال، ...

full text

تغییرات برخی از پارامترهای بیوشیمیایی و شاخص‌های فتوسنتزی در اثر گال در درختان بلوط ایرانی (مطالعه موردی: جنگل‌های زاگرس میانی)

The formation of gall is one of the various types of vegetarianism, and gall producing insects cause stress in their hosts. The present study aimed to investigate the changes of some biochemical and photosynthetic indices due to the gall in Persian oak trees in Forests of Middle Zagros. Sampling was performed from trees infected by gall and healthy trees in Blouran forests. The results showed t...

full text

بررسی برخی خصوصیات کمی و کیفی بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl) در جنگل‌های بازفت استان چهار محال و بختیاری

گونه بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در زاگرس مرکزی پراکنش فراوانی دارد و گونه غالب این ناحیه محسوب می‌شود. با توجه به حجم تخریب بالا و اهمیت حفاظت این جنگل‌ها، بررسی و آگاهی از ساختار و وضعیت این جنگل‌ها از لحاظ کمی و کیفی امری ضروری است. این مطالعه به‌منظور بررسی وضعیت جنگل‌های بلوط ایرانی از لحاظ خصوصیات کمی و کیفی در بخش بازفت از توابع شهرستان کوهرنگ در استان چهار محال و بختیاری صورت گ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 23  issue ویژهنامه (2)

pages  23- 42

publication date 2017-02-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023