بررسی رابطه فرسایش‌پذیری، اشکال فرسایش و تلفات خاک‌‌های حاصل از سه ‏نوع مارن در آذربایجان غربی

Authors

  • محمدحسین مهدیان استاد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
Abstract:

با توجه به این‌که ‌اراضی‌ مارنی‌ در محدوده حوزه‌های‌ آبخیز بخش شمالی استان‌ آذربایجان غربی گسترش زیادی داشته و فرسایش خاک در این اراضی زیاد است، در این‌ پژوهش فرسایش‌‌پذیری و اشکال فرسایشی خاک‌های حاصل از مارن‌ها و رابطه آن‌ها با تلفات خاک در این اراضی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا مناطق پراکندگی‌ مارن‌ها در استان بررسی و‌ با توجه به شرایطی مانند ضخامت و برونزدهای مارنی، تناوب میان لایه‌های مارنی و اشکال فرسایشی مشهود در آن‌ها، مارن‌های حساس به فرسایش در مناطق شمالی استان شناسایی شدند. در 15 نقطه و با سه تکرار از خاک سطحی این اراضی نمونه‌برداری‌ شد‌. شاخص‌های‌ فرسایش‌پذیری این خاک‌ها شامل نسبت رس و شاخص فرسایش‌‌پذیری k در فرمول جهانی فرسایش تعیین ‌شد. با استفاده‌ از باران‌ساز قابل‌ حمل‌، میزان تولید رواناب و رسوب نیز در مناطق‌ انتخابی به‌دست آمد. شدت و اشکال فرسایش با استفاده از روش BLM تعیین و ارتباط بین فرسایش‌‌پذیری خاک‌های مارنی با شکل‌، نوع‌ فرسایش‌ و رسوب‌دهی‌ از طریق ماتریس همبستگی بررسی و گروه‌های همگن از نظر تولید رسوب و حساسیت به فرسایش با استفاده از آزمون دانکن تعیین شدند. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد، با وجود آن‌که به‌طور کلی وضعیت فرسایش سطحی به روش BLM در طبقه متوسط قرار می‌گیرد، در مناطق قره‌تپه و قره‌آغاج فرسایش آبکندی امتیاز بیشتری به‌خود اختصاص داده و فرسایش شیاری در کلیه نقاط امتیازات بالایی داشته است. حجم رواناب سطحی کمینه 255 در منطقه شعبانلو و بیشینه 577 سانتی‌متر مکعب در منطقه قره‌تپه به‌دست آمد. ضریب رواناب بین 0.23 تا بیشینه 0.53 محاسبه شد. کمینه گل‌آلودگی تولید شده برابر 10 گرم در لیتر در قره‌تپه و بیشینه آن برابر 180 گرم در لیتر در قره‌آغاج اندازه‌گیری شد. همچنین، مشخص شد که شاخص نسبت رس در ظهور فرسایش به شکل آبکندی و حجم رواناب در فرسایش سطحی و شیاری نقش تعیین‌کننده (با اطمینان 95 درصد) داشته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی رابطه فرسایش پذیری، اشکال فرسایش و تلفات خاک های حاصل از سه ‏نوع مارن در آذربایجان غربی

با توجه به این که اراضی مارنی در محدوده حوزه های آبخیز بخش شمالی استان آذربایجان غربی گسترش زیادی داشته و فرسایش خاک در این اراضی زیاد است، در این پژوهش فرسایش پذیری و اشکال فرسایشی خاک های حاصل از مارن ها و رابطه آن ها با تلفات خاک در این اراضی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا مناطق پراکندگی مارن ها در استان بررسی و با توجه به شرایطی مانند ضخامت و برونزدهای مارنی، تناوب میان لایه های...

full text

ارزیابی روش‌های تشخیص واگرایی مارن قرمز بالایی (واحد M3) و مارن پلیوسن جنوب حسن‌آباد تهران و ورامین در اشکال مختلف فرسایش

در این تحقیق، واگرایی مارن­‌های جنوب استان تهران در ناحیه حسن­‌آباد و جنوب ورامین شامل مارن­‌های محیط خشکی سازند قرمز بالایی واحد M3 و آبرفت مارنی پلیوسن واحد Plm در شیب­‌های پنج، 20 و 40 درصد و در سه شکل فرسایش سطحی، شیاری و خندقی بررسی شدند. بر این اساس، از سازندهای مارنی یاد شده، بر اساس شکل فرسایش غالب، تعداد 20 نمونه تهیه شد. برای دست‌یابی به هدف­‌های از پیش تعیین ­شده، آزمایش­‌هایی نظیر د...

full text

رسوب شناسی و تعیین شاخص های فرسایش پذیری مارن های سازند قرمز بالایی در ناحیه ایوانکی

منطقه مورد مطالعه با وسعت 3750کیلومتر مربع در 65کیلومتری جنوب شرقی تهران و 140کیلومتری جنوب غربی سمنانقرار دارد. در مقاله حاضر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و مهندسی مارن های حساس به فرسایش با اشکال مختلف فرسایشسطحی شیاری، آبراهه ای و خندقی بررسی شده است و از پهنه های مارنی با فرسایش غالب شیاری 14نمونه گرفته شده است.نتایج تجزیه شیمیایی نشان می دهد که اراضی مارنی مورد نظر جزء خاکهای شور قلیائی میبا...

full text

بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مارن های نئوژن بر اشکال و شدت فرسایش در منطقه ورامین جنوب شرق استان تهران

مارن­ها در بین واحدهای سنگ­شناسی، بیش­ترین رسوبات را در حوضه­های آبخیز تولید می­نمایند. این خاصیت مارن­ها سبب کاهش عمر مفید سدها، سیل، رسوب­گذاری کانال­های آبرسانی، تخریب جاده، تاسیسات و در نهایت پدیده بیابان­زایی می­شود. از این رو شناخت خصوصیات موثر در فرسایش­پذیری و واگرایی مارن­ها می­تواند در اولویت باشد. در این مطالعه مارن­های جنوب استان تهران (جنوب حسن آباد ـ ورامین) از نقطه نظر شکل و شدت ...

full text

رابطه‎ی ویژگی‏های خاک‎شناسی مارن ‎ها با اشکال مختلف فرسایش حوزه‎ی آبخیز تلخه‎رود

بیشترین میزان فرسایش و تولید رسوب حوزه‎ی آبخیز تلخه‎رود مربوط به سازند های مارنی آن است. در پژوهش پیش رو تأثیر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه های مارن در پیدایش فرسایش شیاری، خندقی، توده ای و هزاردره ای مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور در واحدهای یکسان مارنی (از لحاظ ویژگی‎های درصد شیب، جهت شیب، ارتفاع و میزان پوشش گیاهی) از مارن های با اشکال مختلف فرسایش نمونه گیری شد و ویژگی های ph، هد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 4

pages  379- 388

publication date 2015-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023