بررسی رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان در زنان شهر فسا: کاربردی از مدل اعتقاد بهداشتی و تئوری شناختی اجتماعی

زمینه: بررسی عوامل مؤثر بر اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان در زنان با استفاده از الگوهایی که عوامل مؤثر بر رفتار را شناسایی و تقویت می‌کنند ضروری می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رفتارهای پیشگیری کننده از پوکی استخوان در زنان شهر فسا با استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی و تئوری شناختی اجتماعی انجام شد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی 401 نفر از زنان 30 تا 50 سال تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهر فسا انتخاب شدند. مقیاس مربوط به سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی (حساسیت، شدت، تهدید، منافع، موانع و خودکارامدی درک شده و راهنماهای عمل) و سازه‌های خودتنظیمی و حمایت اجتماعی از تئوری شناختی اجتماعی و همچنین پرسشنامه وضعیت عملکرد تغذیه‌ای و پیاده‌روی جهت پیشگیری از پوکی استخوان در زنان سنجیده شد. در نهایت اطلاعات با استفاده از نرم‌افزارSPSS  ویرایش 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: میانگین سنی زنان مورد مطالعه 2/6±9/40 سال بود. متغیرهای حساسیت درک شده، انگیزش، حمایت اجتماعی و خودتنظیمی برای رفتار پیاده‌روی و متغیرهای حساسیت درک شده و خودتنظیمی برای رفتار تغذیه‌ای پیشگویی کننده بود. بین عملکرد پیاده‌روی و حساسیت درک شده (252/0=B و007/0=p)، انگیزش (235/0=B و 009/0=p)، حمایت اجتماعی (078/0=B و030/0=p) و خودتنظیمی (105/0=B و007/0=p) ارتباط معنی‌داری وجود داشت. در این بررسی بین عملکرد تغذیه‌ای و حساسیت درک شده (10/0=B و020/0=p)، و خودتنظیمی (131/0=B و050/0=p) ارتباط معنی‌داری وجود داشت. متغیرهای مورد بررسی 1/29 درصد از واریانس رفتار پیاده‌روی و 2/20 درصد از واریانس رفتار تغذیه‌ای پیشگیری از پوکی استخوان را بیان نمودند. نتیجه‌گیری: مطالعه حاضرنشان داد که هرچه میزان حساسیت درک شده، انگیزش، خودتنظیمی افراد و همچنین حمایت اجتماعی از آنان بیشتر باشد، رفتارهای پیشگیری کننده بهتری از پوکی استخوان خواهند داشت. الگوی اعتقاد بهداشتی و تئوری شناختی اجتماعی می‌تواند به عنوان چارچوبی جهت طراحی و اجرای مداخلات آموزشی جهت پیشگیری از پوکی استخوان در زنان استفاده شود و به ارتقا وحفظ سلامت آنان کمک نماید.