بررسی موازنه آب خاک، تاریخ کاشت و عملکرد گندم با استفاده از مدل AquaCrop در شرایط دیم و آبیاری محدود

مدل­های شبیه­سازی، به دلیل ارائه تأثیرات کمّی آب بر عملکرد محصول، ابزاری ارزشمند برای بهبود مدیریت مصرف آب در مزرعه و فزونی بهره‌‌وری آب هستند.  مدل AquaCrop که سازمان خوار بار و کشاورزی جهان (فائو) آن را توسعه داده است، قابلیت بررسی روند تولید را تحت گزاره‌‌های مختلف دارد.  در این تحقیق به­منظور ارزیابی کارایی نرم‌‌افزار AquaCrop از داده­های دو سالۀ گندم دیم (86-1384) حاصل از یک طرح تحقیقاتی در بالادست حوضۀ کرخه (استان لرستان) استفاده شده است.  آزمایش­های مزرعه­ای شامل: دیم، یک نوبت آبیاری در زمان کاشت و یک نوبت آبیاری در بهار بود که در مزارع کشاورزان اجرا شد.  کاربرد نرم‌افزار AquaCrop در تحلیل نتایج مزرعه‌ای آزمایش‌های آبیاری محدود گندم دیم، حاکی از قابلیت‌‌های این نرم‌افزار در برآورد عملکرد، موازنۀ آب خاک و درصد پوشش گیاهی است.  میانگین انحراف نرمال شده مقادیر شبیه­سازی شده از مقادیر اندازه­گیری شدهبرای درصد پوشش گیاهی، مقدار آب خاک و عملکرد دانه به­ ترتیب برابر 53/8، 34/10 و 34/8 درصد به­دست آمد که مطلوب به نظر می‌رسد.  ضریب کارآیی مدل در تخمین عملکرد، موازنۀ آب خاک و درصد پوشش سبز به ­ترتیب 93/0، 78/0 و 92/0 است.  شاخص سازگاری نزدیک به یک است که نشان از سازگاری مقادیر رطوبت آب خاک، عملکرد دانه و درصد پوشش گیاهی در مدل با مقادیر واقعی دارد.  این مدل تخمین تاریخ مناسب کاشت را برای شرایط دیم فقط منوط به عامل بارش و وقوع میزان مشخص آن کرده است و از این­رو نمی‌تواند برای مناطق سرد و نیمه­سرد کارآمد ‌باشد، اما در بقیه موارد نتایج نشان‌‌دهنده توانمندی مدل در تخمین مناسب عملکرد تحت شرایط دیم و آبیاری محدود است.