بررسی نقش قوچ در قالی های ترکمن از منظر تاریخی و آیینی

Authors

  • اکرم نوری دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران ، ایران. نویسنده مسئول
  • حسین مهرپویا استادیارگروه باستان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران
Abstract:

قالی ترکمن دارای شکل‌ها و نقش‌های بسیاری است که قدمتی طولانی و مفاهیمی عمیق دارند. بخش عمده این نقوش برگرفته از طبیعت هستند، موضوع مورد بررسی در این پژوهش، نقش قوچ در قالی‌های ترکمن است که به ریشه‌های مفهومی و تاریخی آن پرداخته می‌شود. سوالات اصلی این تحقیق، چگونگی ارتباط این نقش با تاریخ، آیین و رسوم ترکمن‌ها و همچنین چگونگی نقش شدن آن در قالی‌های این قوم می‌باشد. این مقاله، از نوع تاریخی و روش توصیفی- تحلیلی است. بر اساس این روش، نخست ریشه‌های نقش قوچ در تاریخ و آیین باستانی، زندگی کوچ نشینی و آداب و رسوم ترکمن‌ها توصیف و تحلیل می‌شود؛ سپس نقش این حیوان در قالی‌های ترکمن از نظر طرح و شکل بررسی می‌گردد. قوچ از مهم‌ترین توتم‌ها در ادوار کهن و آیین اجدادی ترکمن‌ها بوده است؛ در نتیجه، هنرمندان قالی‌باف این قوم، تصویر قوچ را با تنوع و تعدد بسیار در اشکال تجریدی و انتزاعی در قالی‌های خود بافتند که در شکل‌های ساده و ابتدایی، درهم پیچیده، تنها و تک، در قالب ترنج و در متن و حاشیه فرش در کنار دیگر نقوش ترکمنی با پیچش‌های متفاوت و متنوع شاخ، قرار گرفته است نقش قوچ در میان ترکمن‌ها نمادی از قدرت، جنگاوری، استقامت و برکت می‌باشد.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی نقشمایه های جانوری در قالی ترکمن

قالی بافی از هنرهای بومی و منطقه ای ایرانیان با سابقه ای بسیار کهن است که در آن سلیقه هنرمندان ایرانی به خوبی مشاهده می گردد، با نگاهی به کتاب هایی که در این زمینه تألیف شده اند، شاهکارهایی از این هنر را می توان دید که در موزه های معتبر یا مجموعه های خصوصی نگهداری می شوند، اکثر این آثار منابع بسیار خوبی برای مطالعه هنر فرشبافی ایران از زمان صفویان تا دوران معاصر هستند، در کنار این آثار منابع دی...

full text

بررسی نقشمایه های جانوری در قالی ترکمن

قالی بافی از هنرهای بومی و منطقه ای ایرانیان با سابقه ای بسیار کهن است که در آن سلیقه هنرمندان ایرانی به خوبی مشاهده می گردد، با نگاهی به کتاب هایی که در این زمینه تألیف شده اند، شاهکارهایی از این هنر را می توان دید که در موزه های معتبر یا مجموعه های خصوصی نگهداری می شوند، اکثر این آثار منابع بسیار خوبی برای مطالعه هنر فرشبافی ایران از زمان صفویان تا دوران معاصر هستند، در کنار این آثار منابع دی...

full text

تبیین مفهوم منظر آیینی و بررسی جلوه های تبلور آن

منظر پدیده‌ای عینی-ذهنی است که در پی فهم انسان از محیط شکل گرفته و در بستر تاریخ و زمان اشکال مختلف به خود می‌گیرد. در این میان گاه منظر با مفاهیم هویت بخشی همچون فرهنگ و آیین عجین شده و جلوه‌های عینی و ذهنی ویژه‌ای را با توجه به موقعیت-های مکانی خاص، بوجود آورده است. از این رو این مقاله سعی دارد تا با واکاوی مفاهیم منظر و آیین و بازشناسی مفهوم منظر آیینی، جلوه‌های ظهور آن در ایران را شناسایی ن...

full text

مطالعۀ تطبیقی اجرای آیینی کَتَک و سماع مولویه از منظر تاریخی

حرکت، هیجان و اجراهای آیینی به اندازه تاریخ بشری قدمت دارند. چنین آیین مقدسی در تصوف نیز پدید آمده و در خانقاه‌های اغلب طریقت‌ها آن را به اجرا درمی‌آورند. این آیین در طریقت مولویه اغلب مشتمل بر چرخش‌های پیوسته و بدون توقف حول محور بدن است. اما اجرای آیینی مشابهی، به نام کتک، در معابد هندوئیسم نیز وجود دارد که مانند سماع مولویه ریشه در نیایش آفریدگار دارد و در برخی از ابعاد فرم و محتوا به سماع ش...

full text

بررسی نقش و رنگ در قالی سیستان

The pattern and the colour used in Sistan carpets is influenced by the climatic, cultural, historical, and image-weaving conditions of the region. In view of their conception, beliefs, culture and the historical antiquity of the region, the artists and weavers of such images choose peculiar patterns and colours bearing their overt and covert understanding that are depicted in their weaving work...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 3

pages  69- 78

publication date 2019-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023