بررسی و تحلیل مضامین اخلاقی «تواضع و تکبّر» دردیوان صائب تبریزی

Authors

  • احمد رنجبر استاد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
  • محمد صادق خادمی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
Abstract:

اخلاق، علم تهذیب نَفس و یکی از شُعَب حکمت عملی است که به انسان  می آموزد تا  در عمل و با ارادﮤ خویش و به دور از هرگونه هوی و هوس و تقلید کورکورانه، به راه مستقیم قدم گذارد و سعادت خویش را تضمین نماید1.  هدف اصلی علم اخلاق این است که انسان بتواند با عمـل به فضایل اخلاقی و پرهیز از رذایل اخلاقی ،  از حضیض مرتبـﺔ بهایم به اوج مقام انسانی خویش یعنی ، اشرف مخلوقات نایل شود.  « تواضع »  یکی  از  صفات پسندیدﺓ اخلاقی است که در آیات ، احادیـث و متون نظم و نثر ادب فارسی ، به  رعایت آن ، بسیار سفارش شده و نیز صفت مقابل آن یعنی « تکبّر» بسیار مورد نکوهش واقع شده است. اهمّیّت و جایگاه  « تواضع و تکبّر »در آموزه های اخلاقی و دینی ، مسلمان بودن و تأثیر پذیری شعـر صائب از  قرآن و معـارف اسلامی،  ضـرورت انجام این مقـاله  را  آشکار  می سازد . محمّد علی صائب تبریزی ، در دیوان اشعار خود ، ابیاتی را با ظرافتی خاصّ و مضامینی بدیع و زیبـا برای تبیین دو صفت « تواضـع و تکبّر » می آورد . نگارندﺓ مقـاله ، ضمن تعریف واژه های « تواضع و تکبّر » و بیان جایگاه آن ها در آموزه های دینی ، به بررسی  هر یـک از صفات مذکور در اشعـار صائب می پردازد و میزان توجّه شـاعر به این صفات اخلاقی  را نشان می دهد. این پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش است که آموزه های اخلاقی «تواضع و تکبّر» چه جایگاه و کاربردی در دیوان صائب دارند ونیز شاعر در تبیین دو صفت اخلاقی مذکور ،تاچه اندازه از آموزه های قرآنی و دینی تـﺄثیر پذیرفته است ؟

Download for Free

Sign up for free to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فرهنگ مضامین اشعار صائب تبریزی

رساله حاضر با موضوع« فرهنگ مضامین اشعار صائب تبریزی » به رشته ی تحریر در آمده است . در این رساله اشعارصائب تبریزی به عنوان شاخص ترین و بلند آوازه ترین شاعر سبک هندی در قرن دهم تانیمه ی قرن دوازدهم هجری مورد بررسی قرار گرفته ودر آن به مختصات بارز این سبک، نازک اندیشی و مضمون پردازی با استفاده از عناصر صور خیال پرداخته شده است. بی تردیدصائب شاعری است که مضامین بسیار زیبایی را در اشعار خود خلق می ...

فرهنگ مضامین اشعار صائب تبریزی

موضوع پایان نامه ی حاضر « فرهنگ مضامین اشعار صائب » است . صائب بهترین شاعر سبک هندی است. سبک هندی به سبک شعری رایج در قرن دهم تانیمه ی قرن دوازدهم هجری گفته می شود. از مختصات بارز این سبک، نازک اندیشی و مضمون پردازی با استفاده از عناصر صور خیال است. شاعر این سبک تنها راه گریز از تکرار و ابتذال و به نوعی بیرون آمدن از زیر تجربه های عظیم شعری پیش از خود را در شیوه های بیانی متفاوت با خلق مضامین ن...

15 صفحه اول

پارادوکس تکبر و تواضع در شعر و شخصیت خاقانی

خاقانی یکی از شگفت‌ترین شاعران روزگاران است و آثار بازمانده از او بویژه دیوان پر ‌برگ و بارش یکی از ارجمندترین میراث‌های ادبی و فرهنگی زبان فارسی است. از نگاه شخصیتی نیز شخصیتی شگفت و پارادوکسیکال دارد و آشکارترین نشانة شخصیت پارادوکسیکال او که در دیوانش نیز بازتاب بسیار دارد، از یک سو مفاخره‌های فزون و فراوان اوست که نشان از شخصیتی خودبین و خودفروش دارد که خود را از همگان برتر می‌شمارد و از هم...

full text

پارادوکس تکبر و تواضع در شعر و شخصیت خاقانی

خاقانی یکی از شگفت‌ترین شاعران روزگاران است و آثار بازمانده از او بویژه دیوان پر ‌برگ و بارش یکی از ارجمندترین میراث‌های ادبی و فرهنگی زبان فارسی است. از نگاه شخصیتی نیز شخصیتی شگفت و پارادوکسیکال دارد و آشکارترین نشانة شخصیت پارادوکسیکال او که در دیوانش نیز بازتاب بسیار دارد، از یک سو مفاخره‌های فزون و فراوان اوست که نشان از شخصیتی خودبین و خودفروش دارد که خود را از همگان برتر می‌شمارد و از هم...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 37

pages  9- 40

publication date 2015-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023