بررسی کال‌زایی و تأثیر سالیسیلیک اسید بر متابولیت‌های ثانویۀ کالوس ارس (Juniperus excelsa)

Authors

  • احمد خلیقی استاد، گروه علوم باغبانی و زراعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
  • احمدرضا دری دانشجوی دکتری باغبانی، گروه علوم باغبانی و زراعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
  • توماس پیپکر دانشیار، گروه علوم زیستی، دانشگاه تامسون ریورز، کانادا.
  • سپیده کلاته جاری استادیار، گروه علوم باغبانی و زراعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
  • محمود دژام استادیار، گروه کشاورزی، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا.
Abstract:

ارس (Juniperus excelsa) درختی نورپسند و دیرزیست از خانوادۀ سرو  (Cupressacea)است. این درخت کندرشد و مقاوم در برابر کم‌آبی و سرماست. تحقیق حاضر در قالب دو آزمایش جداگانه شامل بررسی غلظت هورمون‌های اکسین و سیتوکینین بر کال‌زایی ارس به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید بر تولید متابولیت‌های ثانویه (فنول و فلاونوئید) و مهار رادیکال آزاد DPPH انجام گرفت. نمونه‌های گیاهی اولیۀ استفاده‌شده در این پژوهش از شاخه‌های سالم و عاری از بیماری و آفات ارس تهیه شد. از محیط کشت مخصوص گیاهان چوبی (WPM) به‌عنوان محیط پایه استفاده شد. فاکتور اول شامل اکسین در پنج سطح (صفر، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر نفتالین استیک اسید (NAA) و 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D) و فاکتور دوم شامل سیتوکینین در سه سطح (صفر، 25/0 و 5/0 میلی‌گرم در لیتر کینتین بود. نتایج تحقیق نشان داد که ریزنمونه‌ها بعد از سه هفته در محیط کالوس‌زایی به‌تدریج متورم شدند و پس از شش هفته در این ریزنمونه‌ها به‌طور کامل کالوس‌زایی انجام گرفت. بررسی اثر متقابل هورمون‌های سیتوکینین و اکسین نشان داد که بیشترین مقدار آن (80 درصد) در تیمار ترکیبی 25/0 میلی‌گرم در لیترKin  و 1 میلی‌گرم در لیتر NAA به‌دست آمد. مقایسۀ میانگین با آزمون دانکن نشان داد که بیشترین وزن تر کالوس (1/1 گرم) در تیمار ترکیبی 25/0 میلی‌گرم در لیترKin  و 1 میلی‌گرم در لیتر NAA به‌دست آمد. همچنین بیشترین وزن خشک کالوس (4/0 گرم) در تیمار 25/0 میلی‌گرم در لیترKin  و 1 میلی‌گرم در لیتر NAA به‌دست آمد. Kin در ترکیب با NAA سبب ایجاد کالوس متراکم (فشرده) و زردرنگ و در ترکیب با 4,2-D سبب ایجاد کالوس ترد (پفکی) و سبزرنگ شد. در بررسی اثر سالیسیلیک اسید (0، 50 و 100 میکرومولار) بر متابولیت‌های ثانویۀ بررسی‌شده مشخص شد که مقدار فنول در تیمار 100 میکرومولار (8/31 میلی‌گرم گالیک اسید در گرم وزن خشک) بیشتر از تیمارهای دیگر بود. اختلاف معنی‌داری بین تیمار شاهد و 50 میکرومولار مشاهده نشد. بیشترین و کمترین مقدار فلاونوئید به‌ترتیب در تیمارهای 100 میکرومولار سالیسیلیک اسید (3/9 میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن خشک) و شاهد (05/2 میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن خشک) به‌دست آمد. همچنین بیشترین مهار رادیکال آزاد DPPH در تیمار 100 میکرومولار سالیسیلیک اسید (06/35 درصد) و کمترین مقدار آن (3/25 درصد) در تیمار شاهد مشاهده شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه اسانس ارس Juniperus excelsa

ارس یکی از مهمترین سوزنی برگان بومی ایران است. ارس به عنوان یکی از مقاومترین درختان به سرماهای شدید (بیش از 40 درجه سانتیگراد زیر صفر) و خشکی، جایگاه ویژه‌ای در نواحی کوهستانی ایران دارد که می‌بایستی از کلیه جهات مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش سعی شد که با بررسی ویژگیهای کمی و کیفی اسانس سرشاخه‌های سبز و میوه ارس علاوه بر شناسایی اجزای اسانس، اثر عوامل محیطی بر متابولیسم فرآورده‌های ثانوی م...

full text

کالزایی و باززایی شاخه ارس juniperus excelsa با استفاده از روش درون شیشه ای

جوانه زنی و زنده مانی کم رویانهای بذرهای ارس یکی از مهمترین مشکلات جنگلکاری این گونه درختی می باشد. صرف نظر از مشکلات موجود در روشهای تکثیر جنسی این گونه، از آنجایی که تاکنون موفقیتی نیز در ریشه دار کردن قلمه های ارس حاصل نشده، به ریز ازدیادی ارس در شرایط in vitro اقدام گردید. به این منظور از سرشاخه های سبز درختان 8-10 ساله ارس (دارای برگهای سوزنی) نمونه هایی به طول 10 – 15 میلیمتر جمع آوری گرد...

full text

بررسی تأثیر عوامل فیزیوگرافی بر ویژگی‌های کمی درختان ارس (Juniperus excelsa M. Bieb) (بررسی موردی: رویشگاه ارس اسپیرو- دامغان)‌

این پژوهش برای بررسی ویژگی­های رویشگاهی درختان ارس با­ توجه به عوامل توپوگرافی و مکان­نمای رویشگاه جنگلی اسپیرو واقع در شهرستان دامغان انجام شد. آماربرداری به روش منظم تصادفی با ابعاد شبکه 300×400 متر انجام شد. تعداد و قطر برابر­سینه درختان در قطعات نمونه 10­آری برداشت شد. سپس اثر عوامل توپوگرافیک بر روی برخی از متغیرهای رویشی توده ارس از قبیل سطح مقطع و تعداد در هکتار با استفاده از مدل رگرسیون...

full text

تأثیر فرم رویشی و سایبان بر موفقیت نهال‌کاری ارس (.Juniperus excelsa M. Bieb)

با وجود مقاومت ارس (Juniperus excelsa M. Bieb.) به شرایط سخت محیطی، دخالت‌های انسانی منجر به تغییر شرایط طبیعی رویشگاه‌های ارس و درنتیجه کاهش زادآوری و وسعت رویشگاه‌‌های طبیعی آن شده است. از روش‌های احیای رویشگاه‌های طبیعی گونه‎های جنگلی می‌توان به نهال‌کاری اشاره کرد که پیش‌‌نیاز موفقیت در برنامه‎های احیا، شناخت عوامل مؤثر بر استقرار، ‌رشد و زنده‎مانی نهال‌ها است. در پژوهش پیش‌رو، اثر...

full text

بررسی تأثیر تیمارهای مختلف بر ریشه‌زایی قلمه Juniperus excelsa

با توجه به اهمیت و جایگاه ارس در ایران و به‌دلیل مشکلات موجود در زادآوری و تجدید حیات طبیعی در تولید انبوه نهالهای این گونه، تکثیر رویشی این گونه به‌همراه تکثیر جنسی آن اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین شناخت و کاربرد تیمارهای مختلف برای افزایش میزان ریشه‌زایی آن می‌تواند در تولید نهال آن بسیار کارآمد باشد. در یک دورة چهارساله به‌منظور افزایش امکان تکثیر گونه‌های آن، تکثیر غیر جنسی ارس Juniperus exe...

full text

بررسی تأثیر تاج‌پوشش و جهت جغرافیایی آن بر جوانه‌زنی بذر و زنده‌مانی نونهال‌های ارس (Juniperus excelsa M. Bieb)

با توجه به اهمیت گونۀ ارس در برنامه‌های احیای جنگل، کاشت مستقیم بذر ارس در عرصه‌های جنگلی، راهکاری مطمئن برای افزایش سطح جنگل‌های ارس و احیای جنگل‌های تخریب‌شدۀ آن محسوب می‌شود. بنابراین این تحقیق به‌منظور تعیین تأثیرات تاج‌پوشش و جهت آن بر جوانه‌زنی بذر و زنده‌مانی نونهال‌های حاصل در ایستگاه تحقیقاتی سیراچال انجام گرفت. بذرهای جمع‌آوری‌شده از رویشگاه سیراچال،‌ در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و به...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 4

pages  533- 545

publication date 2020-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023