تأثیر آشفتگی بر تنوع گیاهی و گونه های مهاجم در بلوطستان های غرب ایران (مطالعه موردی: جنگل دالاب ایلام)

Authors

  • قوام‌الدین زاهدی دانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
  • وحید اعتماد استادیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
Abstract:

چکیده ترکیب و تنوع گونه­ای جوامع گیاهی در طول زمان با تغییر شرایط محیطی، واکنش عوامل زنده و افزایش گونه‌های مهاجم در اثر آشفتگی­های انسانی یا طبیعی، تغییر می­کند. بنابراین اندازه­گیری تنوع گونه­ای می­تواند در تجزیه و تحلیل آشفتگی و مدیریت اکوسیستم­ها مفید باشد. توده­های بلوط موجود در پارک دالاب که در 25 کیلومتری شمال‌غرب شهرستان ایلام واقع شده‌اند، با دارا بودن رژیم­های مختلف آشفتگی، برای بررسی تنوع گونه­ای و تهاجم گونه­های گیاهی انتخاب شد. تأثیر عوامل آشفتگی موجود شامل «چرای دام» و «آتش‌سوزی» بر پوشش گیاهی اجتماعات بلوط، در مقایسه با مناطق بدون آشفتگی بررسی گردید. اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی، خاک و سایر متغیرهای محیطی در آشفتگی­های مختلف در قالب 77 قطعه نمونه و به‌صورت تصادفی برداشت شد. اندازه قطعات نمونه 16×16 متری برای گونه­های درختی و درختچه­ای و ابعاد 1×1 متری برای گونه­های علفی مورد استفاده قرار گرفت. به‌طوری‌که مساحت قطعات نمونه با استفاده از روش حداقل سطح و براساس تکنیک قطعات نمونه حلزونی و منحنی سطح- گونه تعیین شد؛ و از روش پلاتهای تو­در­توی ویتاکر برای ثبت گونه‌های علفی استفاده شد. برای طبقه‌بندی پوشش گیاهی از روش تجزیه و تحلیل دوطرفه گونه­های شاخص، برای تعیین گونه­های معرف هر کلاس از آنالیز گونه­های شاخص، برای مشخص کردن ارتباط گروه­های گیاهی با عوامل مختلف مورد بررسی از روش رسته‌بندی تحلیل تطبیقی متعارفی و برای ارزیابی تنوع گونه­ای از شاخص­های عددی استفاده گردید. نتایج نشان داد که آشفتگی بر ترکیب و تنوع گونه­ای این جنگلها تأثیر گذاشته و طبقه­های آشفتگی «چرای دام» و «آتش‌سوزی» در کنار عوامل خاکی و پستی بلندی به‌عنوان تأثیرگذارترین عوامل بر ترکیب گیاهی شناخته شدند. آتش­سوزی منجر به تغییر پوشش­گیاهی به سمت گونه­های یکساله و فرصت­طلب، مانند Coronilla scorpoides، Torilis leptophylla، Boissiera squarrosa، Taeniatherum crinitum،Onopordon carduchorum، Cirsium spectabile، Eryngium billardieri، Gundelia tournefortii و Carduus pycnocephalus و چرای دام به­طور عمده سبب افزایش فراوانی گونه­های غیرخوشخوراک و مقاوم به چرای دام و کوبیدگی خاک مانند Bromus tectorum، Picnomon acarna، Stellaria media، Rochelia disperma، Holesteum umbellatum، Euphorbia macroclada، Turgenia latifolia، Rhagadiolus angulosus و Valerianella vesicaria شده است. مناطقی با طبقه آشفتگی چرای متوسط دام و فاقد آَشفتگی، بالاترین مقدار غنا و تنوع گونه­ای و طبقه آشفتگی چرای شدید و سبک دام، کمترین غنا و تنوع­گونه­ای را داشتند، این موضوع منطبق با تئوری آشفتگی متوسط است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر شیوه تدریجی - پناهی بر تنوع گونه‌های گیاهی در جنگل های راش شرقی (مطالعه موردی: جنگل های شفارود- گیلان)

به‌منظور بررسی تأثیر بهره‌برداری بر تنوع گونه‌های گیاهی، دو پارسل بهره‌برداری شده و بهره‌برداری نشده از جنگلهای راش منطقه شفارود واقع در غرب گیلان انتخاب شدند. آماربرداری به‌روش منظم تصادفی انجام و مساحت قطعه نمونه برای گونه‌های چوبی2500 مترمربع و به شکل مربع انتخاب شد. برای گونه‌های علفی با استفاده از روش قطعات نمونه حلزونی سطح قطعه نمونه 64 مترمربع به‌دست آمد و برای مطالعه زادآوری از قطعات نم...

full text

تغییرات ترکیب گیاهی در شدت های مختلف چرای دام در جنگل بلوط دالاب استان ایلام

چرای دام یکی از مهمترین عوامل در فراهم نمودن شرایط محیطی برای تغییر در ترکیب گونه‌ای، ساختار و کارکردهای اکوسیستم‌ها می‌باشد. جنگل‌های غرب ایران نیز به عنوان یکی از اکوسیستم‌های ارزشمند از این تهدید مستثی نبوده و ضروری است جنبه‌های مختلف این پدیده در این اکوسیستم‌ها مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی، خاک و سایر متغییرهای محیطی در کف جنگل دالاب در استان ایلام با استفا...

full text

بررسی تأثیر تخریب انسانی بر فلور، تنوع گونه ای گیاهی در جنگل های بلوط غرب (شهرستان بانه)

به­منظور بررسی تأثیر تخریب انسانی بر فلور و تنوع گونه­ای گیاهی، این پژوهش در سه منطقه کمتر دست‌خورده (قبرستان)، منطقه با تخریب متوسط و منطقه با تخریب شدید در سه رویشگاه یعقوب­آباد، شوی و صدبار شهرستان بانه انجام شد. ابتدا سه قطعه جنگلی با شرایط فیزیوگرافی و اکولوژیکی مشابه در هر رویشگاه انتخاب و از هر قطعه، سه نمونه دایره‌ای شکل به مساحت 1000 مترمربع (به روش ترانسکت، به فاصله 100 متر) برای بردا...

full text

اثر جاده های جنگلی بر تنوع گونه های گیاهی، ماده آلی و میزان کربن آلی (مطالعه موردی: جنگل خیرود نوشهر)

جاده ها تأثیرات مثبت و منفی قابل توجهی بر محیط اطراف خود دارند که این تأثیرات در قالب علم بوم شناسی جاده بررسی می‌شود. در این پژوهش تأثیر جاده روی تنوع گونه های گیاهی، میزان ماده آلی و کربن آلی بررسی شد. اندازه گیری‌ها در 10 نقطه با فاصله 100 متر از یکدیگر در طول جاده در جنگل آموزشی-پژوهشی خیرود انجام گرفت. در هر نقطه در سمت ترانشه خاکبرداری و ترانشه خاکریزی خط نمونه 100متری عمود بر محور جاده پ...

full text

تأثیر تغییرات ساختار جنگل، بر جایگشت و تنوع گونه ای گلسنگ های پوست زی (مطالعه موردی: جنگل خیرود نوشهر)

اگرچه مطالعات به­نسبت گسترده­ای در خصوص ساختار و مراحل تحولی جنگل در کشور صورت پذیرفته، اما در ارتباط با تغییرا­ت ساختار و چگونگی جایگشت عناصر گلسنگی در مراحل تحولی تاکنون مطالعه­ای انجام نشده است. بنابراین این تحقیق با هدف بررسی تنوع گونه­ای و تعیین گونه­های معرف گلسنگ در مراحل مختلف تحولی در جنگل‌های طبیعی شمال ایران انجام شده است. در این پژوهش، پس از تفکیک مراحل تحولی در سری گرازبن جنگل آموز...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 21  issue 1

pages  1- 15

publication date 2013-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023