تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر پهنه سیل خیز طغیانی با استفاده از سنجش‌ازدور و سیستم های اطلاعات جغرافیایی

پیش­بینی رفتار هیدرولیک رودخانه و تعیین پهنه­های سیلابی جهت کاهش خسارات احتمالی، ازجمله اقداماتی است که در سال­های اخیر موردتوجه بسیاری از پژوهشگران قرارگرفته است. استان مازندران به­ویژه شهرستان نکا هرساله تحت تأثیر سیل با دوره بازگشت‌های مختلف قرار می­گیرد؛ ازاین‌رو تغییرات کاربری اراضی و نقش این تغییرات در پهنه­های سیلابی بررسی ­گردید. در این پژوهش با تلفیق سیستم تحلیل رودخانه، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش‌ازدور، تصاویر سال­های 2000 و 2011 پردازش شد و پاسخ هیدرولوژیک رودخانه نکا با دوره بازگشت‌های مشخص تعیین گردید. نتایج نشان داد توزیع آماری پیرسون تیپ3، تعیین ضریب زبری به روش کاون و تصویر IRS نسبت به ETM+ از دقت خوبی برخوردارند. با تعیین کاربری اراضی سال 2000 و سال 2011  مساحت هر یک از طبقات کاربری اراضی در محیط GIS مشخص گردید و سپس به محیط HEC-GeoRAS الحاق گردید. با تعیین دو نقشه سیل گیر با دوره بازگشت­های 2 تا 200 سال تفاضل هر یک از لایه­ها مشخص گردید.  در بسیاری از پژوهش­های صورت گرفته تنها کاربری اراضی مشخص می­گردد اما با توجه به نتایج این تحقیق و تأثیر 60/14 درصدی افزایش سطح دشت سیلابی، نقش تغییرات قابل‌توجه است. این پژوهش پیشنهاد می­نماید در تعیین پهنه­های سیلابی علاوه بر تعیین کاربری اراضی، به تغییرات آن توجه ویژه­ای شود و پاسخ هیدرولوژیک کل حوضه موردنظر نسبت به این تغییرات و نقش آن در پهنه­های میل‌گیری مدنظر قرار گیرد. شبیه­سازی بستر رودخانه و دشت سیلابی در مناطق جنگلی وابسته به کاربری اراضی هست، به‌گونه‌ای که جنگل تراشی در محدوده رودخانه نکا از مهم‌ترین عوامل سیلاب به شمار می­آید.