تأثیر مدیریت بقایای گیاهی گندم بر خصوصیات خاک و عملکرد آفتابگردان در سیستم کشت دوگانه

روش‌های مدیریت بقایای گیاهی با تأثیر مستقیم بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نقش مؤثری بر پایداری تولید در اکوسیستم‌های زراعی و محیط‌زیست دارند. در این تحقیق اثر نحوه مدیریت بقایای گندم (سوزاندن بقایا، زیر خاک کردن و جمع‌آوری آنها) بر خصوصیات خاک در سیستم کشت دوگانه مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، روی و منیزیم، مواد آلی خاک، pH خاک، وزن مخصوص ظاهری و نسبت کربن آلی به نیتروژن خاک (C/N) بود. اعمال تیمارهای مدیریت بقایا بر میزان عناصر غذایی قابل جذب خاک تأثیر داشت به طوری که میزان نیتروژن خاک در تیمار سوزاندن بقایا نسبت به شاهد کاهش یافت ولی این کاهش معنی‌دار نبود. این در حالی بود که فسفر، روی و پتاسیم خاک افزایش معنی‌داری یافت. در تیمار شخم بقایا میزان نیتروژن خاک کاهش معنی‌دار یافت. خارج کردن بقایای گیاهی گندم از خاک نسبت به شاهد تأثیر معنی‌داری بر عناصر غذایی خاک نداشت. برگرداندن بقایای گندم به خاک سبب افزایش معنی‌دار میزان مواد آلی و نسبت C/N شد. سوزاندن بقایای گیاهی میزان pH خاک به طور معنی‌داری افزایش داد، مدیریت بقایای گیاهی بر وزن مخصوص ظاهری خاک تأثیر نداشت. شخم بقایا گندم در خاک سبب کاهش معنی‌دار محصول آفتابگردان شد. سوزاندن بقایای گیاهی هر چند نسبت به روش‌های دیگر مدیریت بقایا، عملکرد محصول آفتابگردان را افزایش داد اما این افزایش معنی‌دار نبود.