تأثیر نور و تنظیم‌کننده رشد در تکثیر بادام‌کوهی (Amygdalus scoparia) به روش کشت درون‌شیشه‌ای جنین

بادام کوهی (Amygdalus scoparia Spach) یکی از گونه‌های ارزشمند بادام با کابردهای زیست‌محیطی، حفظ خاک، دارویی و خوراکی است که به‎عنوان پایه در توسعه کشت بادام اهلی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این پژوهش پس از استقرار درون‌شیشه‌ای جنین بادام کوهی و رشد شاخساره‌ها در محیط کشت DKW با ترکیب‌ تنظیم‌کننده‌های رشد IBA، BA و  TDZبا مقادیر به‎ترتیب 01/0، 5/0 و 05/0 میلی‌گرم در لیتر، تأثیر عوامل نور و تنظیم‌کننده‌های رشد بر ریشه‌زایی شاخساره‌های حاصل از جنین در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. از نور به‌عنوان عامل اول در دو سطح (الف: 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی، ب: دائم در تاریکی به مدت 10 روز) و تنظیم‌کننده رشد در محیط کشت پایه DKW به‌عنوان عامل دوم در پنج سطح (1: NAA + IBA هریک به میزان 1 میلی‌گرم در لیتر، 2: NAA به میزان 1 میلی‌گرم در لیتر، 3: IBA به میزان 1 میلی‌گرم در لیتر، 4: IBA به میزان نیم میلی‌گرم در لیتر، 5: NAA  به میزان نیم میلی‌گرم در لیتر) استفاده شد. براساس نتایج تجزیه واریانس، دو عامل نور و تنظیم‌کننده رشد تأثیر معنی‌دار و متفاوتی بر همه صفات مورد مطالعه در ریشه‌زایی داشتند. روشنایی موجب رشد بهتر شاخساره‌ها نسبت به تاریکی شد. سطوح مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد به‌کار رفته در محیط کشت هم اثرات متنوعی بر رشد شاخساره‌ها و ریشه‌زایی گذاشتند. ترکیب IBA و NAA بیشترین تعداد ریشه را تولید کرد. ولی IBA به مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر بیشترین طول ریشه ‌اصلی، تعداد و طول ریشه‌های فرعی را ایجاد کرد. اثر متقابل عوامل نور و محیط کشت بر طول شاخساره، طول ریشه اصلی، تعداد و طول ریشه فرعی اثر معنی‌داری گذاشت، به‌طوری‌که ترکیب دو تنظیم‌کننده رشد در روشنایی بیشترین تعداد ولی استفاده از 1 میلی‌گرم NAA در تاریکی بیشترین تعداد ریشه فرعی را تولید کرد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعات، وجود تناوب نور و تاریکی و استفاده از تنظیم‎کننده‎ رشد IBA در تکثیر رویشی ژنوتیپ‌های مختلف بادام کوهی ضروریست.