تأثیر نویززدایی سری زمانی بر تحلیل آن با استفاده از نظریۀ نظم در بی‌نظمی (مطالعۀ موردی: رودخانۀ زاینده‌رود)

Authors

  • حجت کرمی استادیار گروه مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی، دانشکدۀ مهندسی عمران، دانشگاه سمنان
  • سعید فرزین استادیار گروه مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی، دانشکدۀ مهندسی عمران، دانشگاه سمنان
  • سید فرهاد موسوی استاد گروه مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی، دانشکدۀ مهندسی عمران، دانشگاه سمنان
  • مهسا بوستانی دانشجوی دکترای گروه مهندسی آب و سازه‌های هیدرولیکی، دانشکدۀ مهندسی عمران، دانشگاه سمنان
Abstract:

در پژوهش حاضر، ویژگی‌های غیرخطی جریان ماهانۀ رودخانۀ زاینده‌رود، در دو حالت قبل و بعد از نویززدایی، با استفاده از نظریۀ آشوب، طی 43 سال (1350 تا 1392) در چهار ایستگاه هیدرومتری ارزیابی شده است. برای تعیین روند آشوبی یا تصادفی‌بودن جریان رودخانۀ زاینده‌رود، اﺑﺘﺪا به بازسازی فضای حالت پرداخته شده است. به این دلیل، زمان تأخیر بهینه و بُعد محاط با استفاده از روش‌های میانگین اطلاعات متقابل و اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ نزدیک‌ترین همسایگی ﮐﺎذب محاسبه شده است. اﻣﮑﺎن وﺟﻮد آﺷﻮب در دﺑﯽ جریان ماهانه، در سری زمانی اصلی و نویزگیری‌شده، با استفاده از شاخص ﺑُﻌﺪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﺮرﺳـﯽ شده است. بر اساس نتایج، ﺑُﻌﺪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ برای سری زمانی نویزگیری‌شده در ایستگاه‌های اسکندری، قلعه شاهرخ، پل زمانخان و پل کله به‌ترتیب برابر 94/5، 63/4، 89/2 و 30/3 برآورد شده است. ﻣﻘﺪار غیرصحیح این ﺑُﻌﺪ، بیان‌کنندۀ رﻓﺘـﺎر آﺷﻮﺑﻨﺎک دبی جریان ماهانۀ نویززدایی‌شدۀ رودخانۀ زاینده‌رود در ایستگاه‌های یادشده است. نبود بُعد همبستگی در سری زمانی اصلی، نشان‌دهندۀ تصادفی‌بودن سیستم است. در ادامه، ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ اولیۀ ﺳﯿﺴﺘﻢ، به عنوان یک مشخصۀ سیستم‌های آشوبناک، با استفاده از آزمون نمای لیاپانوف بررسی شده است. سپس‌، افق پیش‌بینی جریان در ایستگاه‌های نویزگیری‌شدۀ آشوبناک تعیین شده است که به‌ترتیب برابر 36، 41، 45 و 44 ماه است. یکی از راه‌کارهای مدیریت شرایط کم‌آبی و بحران منابع آب، پیش‌بینی جریان آب‏های سطحی است. با استفاده از داده‏های ماهانۀ نویزگیری‌شدۀ رودخانۀ زاینده‌رود، امکان پیش‌بینی جریان با استفاده از روش‏های مختلف فراهم است که برای سری زمانی اصلی، این امر مقدور نیست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پیش‌بینی وقوع سیلاب با استفاده از نظریۀ مجموعه‌های زبر (مطالعۀ موردی: رودخانۀ هلیل‌رود)

پژوهش حاضر روشی برای پیش‌بینی وقوع سیلاب به صورت روزانه، با استفاده از نظریۀ مجموعه‌های ‌زبر ارائه کرده است تا علاوه بر مدیریت ریسک وقوع آن، عدم ‌قطعیت مستخرج از داده‌های استفاده‌شده، آنالیز شود. به همین منظور پارامترهای میزان بارندگی، حداقل دما، مقدار تبخیر و دبی ‌رودخانه به صورت روزانه، برای استخراج قوانین قوی به منظور پیش‌بینی وقوع سیلاب به کار گرفته شدند. با استفاده از این پارامترها و در نظ...

full text

پیش بینی وقوع سیلاب با استفاده از نظریۀ مجموعه های زبر (مطالعۀ موردی: رودخانۀ هلیل رود)

پژوهش حاضر روشی برای پیش بینی وقوع سیلاب به صورت روزانه، با استفاده از نظریۀ مجموعه های زبر ارائه کرده است تا علاوه بر مدیریت ریسک وقوع آن، عدم قطعیت مستخرج از داده های استفاده شده، آنالیز شود. به همین منظور پارامترهای میزان بارندگی، حداقل دما، مقدار تبخیر و دبی رودخانه به صورت روزانه، برای استخراج قوانین قوی به منظور پیش بینی وقوع سیلاب به کار گرفته شدند. با استفاده از این پارامترها و در نظر گ...

full text

تحلیل روند بلندمدت تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از سری زمانی MODIS-NDVI (مطالعۀ موردی: استان کردستان)

در گذر زمان، عامل‌های محیط و انسان سبب تغییرات مثبت و منفی در کمیت و کیفیت پوشش گیاهی شده‌اند؛ این وضعیت در آینده نیز ادامه خواهد داشت. تغییرات زمانی در پوشش گیاهی ممکن است به‌صورت روندهای افزایشی (Greening) یا کاهشی (Browning) باشد. شناخت این تغییرات و تعیین روند آنها در گذشته و آینده می‌تواند راهگشای تصمیم‌سازی برای سیمای سرزمین باشد. بر این اساس، تغییرات زمانی بلندمدت وضعیت پوشش گیاهی در است...

full text

تحلیل فضایی لندفرم‌های بادی با استفاده از نظریۀ فرکتالی (مطالعۀ موردی: ریگ اردستان)

هندسة فرکتالی یکی از روش‌های آماری است که سعی دارد پیچیدگی های طبیعت را در قالب ریاضیات و آمار مطرح سازد. هدف این مطالعه تحلیل فرکتالی لندفرم‌های بادی ریگ اردستان است. بدین منظور از تصاویر ماهوارة کارتوست سال‌های 2008 و 2015 با قدرت تفکیک 3 متر استفاده شد. به‌منظور تحلیل فرکتالی، چهار لندفرم بادی شاخص شامل تپه‌های ماسه‌ای طولی، تپه‌های ماسه‌ای عرضی، برخان و برخان‌های تاغ‌کاری‌شده در منطقه‌ای با...

full text

واکاوی زمانی بارش سالانه شهر شیراز با استفاده از تحلیل سری های زمانی

بارندگی یکی از عوامل مهم هواشناسی است که مقدار آن به نحو چشمگیری در نقاط مختلف کره زمین تغییر می‌یابد. یکی از روش‌هایی که به کمک آن می توان سیر تحولات بارندگی را درگذشته و حال بررسی نمود، آنالیز روند سری‌های زمانی در مقیاس‌های مختلف زمانی است. در این تحقیق از متوسط بارش سالانه شهر شیراز برای مدل‌سازی و پیش‌بینی با استفاده از تکنیک تحلیل سری‌های زمانی استفاده‌شده است. برای این منظور از ایستگاه س...

full text

تأثیر سازۀ‏ حفاظتی آب‌شکن بر قوس رودخانه با استفاده از مدل ریاضی CCHE2D (مطالعۀ موردی: رودخانۀ میناب)

رودخانه‏هایی که جدارۀ ناپایدار دارند، مشکلات بسیار زیادی را در کوتاه‌مدت و درازمدت به‌وجود می‏آورند. تخریب تدریجی جدارۀ رودخانه و در نتیجه تهدید سازه‏ها و اراضی مجاور رودخانه، ایجاد زمینۀ فرایند رسوب‏گذاری، کاهش زاویۀ داخلی پیچاب‏ها و درنهایت به‌وجود‌آمدن مسیری جدید برای رودخانه از تأثیرات حرکت آب در پیچان‏رودهای دارای جدارۀ ناپایدار است. در این تحقیق اثرگذاری آب‌شکن‏های متوالی روی الگوی جریان ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 1

pages  15- 27

publication date 2019-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023