تاثیر تغییر کاربری اراضی بر ذخیره کربن آلی و برخی ویژگی‌های بیولوژیکی خاک در بخشی از حوزه‌ی آبخیز رکعت در استان خوزستان

Authors

  • امیر رعیت پیشه کارشناس ارشد، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان، اهواز، ایران
  • سعید حجتی دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، خوزستان ایران
  • نعیمه عنایتی ضمیر استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
  • پریسا حیدری دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
Abstract:

خاک اصلی‌ترین منبع کربن در اکوسیستم‌های خشکی است، اما فعالیت‌های انسان در سراسر جهان از جمله تغییر کاربری اراضی منجر به کاهش قابل توجه کربن خاک گردیده است. به نظر می‌رسد که در طول قرن گذشته تغییر گسترده کاربری اراضی موجب هدر رفت بخش عظیمی از کربن آلی خاک‌ها شده است. از اینرو این مطالعه به منظور بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی از مرتع به زراعت بر ذخیره کربن آلی (C Stock) و برخی شاخص‌های بیولوژیکی خاک شامل  (کربن آلی کل (SOC)، تنفس پایه خاک (BSR)، کربن زیست توده میکروبی (MBC)، نسبت میکروبی (MQ) و ضریب فعالیت متابولیکی (qCO2)) در شرق استان خوزستان (حوزه آبخیز رکعت) مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور نمونه‌های خاک در هشت تکرار از لایه‌های 15-0 و 30-15 سانتیمتری در هر دو کاربری تهیه شدنددر این آزمایش مقادیر qCO2 ، میزان SOC، MBC و  MQدر کاربری کشاورزی نسبت به مرتع طبیعیتفاوت معنی داری نداشتند ولی  مقدار ذخیره کربن آلی خاک نیز در کاربری کشاورزی در لایه‌های 15-0 و 30-15 سانتیمتری با مقادیر 5/19، 3/8 تن بر هکتار نسبت به مرتع طبیعی (7/29، 9/15 تن بر هکتار) به ترتیب 34 و 47 درصد کاهش یافت. مقدار SOC در کاربری کشاورزی در لایه‌های سطحی و زیرسطحی خاک (47/8، 28/5 گرم برکیلوگرم خاک) نسبت به مرتع طبیعی (29/13، 55/6 گرم برکیلوگرم خاک) 36 و 19درصد کاهش داشت. همچنینMBC  در لایه­های 15-0 و 30-15 سانتیمتری خاک در کاربری کشاورزی نسبت به مرتع طبیعی به میزان 60 و 71 درصد کاهش، MQ به میزان 37 و 65 درصد کاهش و qCO2 به میزان 4-3 برابر افزایش نشان دادند.بطور کلی تغییر کاربری اراضی موجب هدر رفت قابل توجه کربن آلی کل و تقریباً نیمی از ذخیره کربن آلی در سطح خاک شده است. کم شدن مقدار کربن آلی در کاربری کشاورزی موجب کاهش قابل توجهی در کربن زیست توده میکروبی نسبت به سایر صفات گردیده است که می‌توان آن را یک شاخص کلیدی در ارزیابی تغییرات کربن آلی خاک به حساب آورد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تاثیر تغییر کاربری دیم‌زار کم‌بازده به مدیریت جنگل زراعی بر ویژگیهای فیزیکی ذخیره کربن آلی خاک

عامل انسانی از عواملی است که با نحوه مدیریت همانند تغییر پوشش گیاهی و یا نوع استفاده از اراضی، و تاثیر بر مقدار کربن آلی و موجودات زنده‌ی خاک، در تشکیل و تکامل خاک اثرگذار باشد. در ‌این پژوهش اثر تغییر کاربری دیم‌زارها به مدیریت جنگل زراعی در ویژگیهای کمی و کیفی ذخایر کربن کربن آلی خاک مورد بررسی قرار گرفت. برای ‌این منظور تغییر کاربری دیم‌زار به جنگل زراعی با دیگر الگوهای کشت دیم‌زارها از جمله...

full text

بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی بر دینامیک کربن آلی خاک در محدوده مرکزی شهرستان کرج

تعادل میان بخش‌های مختلف منابع کربن از نظر محیط زیست و کیفیت خاک بسیار حائز اهمیت است. رشد سریع جمعیت، تخریب خاک‌های کشاورزی و آزادسازی گازهای گلخانه‌ای از چالش‌های جدی قرن 21 می‌باشند. هدف این مطالعه بررسی وسعت تغییر کاربری اراضی از سال 1334 تا 1382 و نقش آن در میزان دینامیک کربن خاک و تاثیر کاربری‌های مختلف بر میزان کربن آلی موجود در اجزاء اندازه‌ای مختلف خاک می‌باشد. 27 نمونه‌ی سطحی با ا...

full text

اثر تغییر کاربری اراضی بر میزان کربن آلی خاک در منطقه توتکابن استان گیلان

افزایش فعالیت‌های انسانی به ویژه تغییر کاربری اراضی از مهمترین علل تخریب کیفیت خاک در جهان است، زیرا نوع استفاده از زمین بر ذخیره کربن آلی خاک و اجزای آن بسیار اثرگذار است. کربن آلی خاک به علت تأثیر مستقیم بر ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک، در ارزیابی کیفیت خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از این مطالعه بررسی اثر تغییر کاربری اراضی بر تغییرات اجزای اندازه‌ای کربن آلی خاک و شا...

full text

اثرات تغییر کاربری جنگل برخصوصیات فیزیکوشیمیایی، ذخیره کربن آلی و تنفس خاک در منطقه کلاردشت

خاکها نقش مهمی در چرخه کربن داشته و تغییر کاربری جنگل بر ذخیره کربن آلی و انتشار دی اکسید کربن به اتمسفر اثر می‌گذارد. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات تبدیل جنگل پهن‌برگ به سوزنی‌برگ و تغییر جنگل پهن‌برگ به مرتع، در دو سایت انتخابی 1 و 2 در بخش جنوبی منطقه کلاردشت (با ویژگی‌های متفاوت) بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی، ذخیره کربن آلی و تنفس خاک می‌باشد. براساس نتایج، واکنش و هدایت الکتریکی خاک تحت تأثیر...

full text

بررسی تاثیر تغییر کاربری دیم زار کم بازده به مدیریت جنگل زراعی بر ویژگیهای فیزیکی ذخیره کربن آلی خاک

عامل انسانی از عواملی است که با نحوه مدیریت همانند تغییر پوشش گیاهی و یا نوع استفاده از اراضی، و تاثیر بر مقدار کربن آلی و موجودات زنده ی خاک، در تشکیل و تکامل خاک اثرگذار باشد. در این پژوهش اثر تغییر کاربری دیم زارها به مدیریت جنگل زراعی در ویژگیهای کمی و کیفی ذخایر کربن کربن آلی خاک مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور تغییر کاربری دیم زار به جنگل زراعی با دیگر الگوهای کشت دیم زارها از جمله ا...

full text

بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی بر دینامیک کربن آلی خاک در محدوده مرکزی شهرستان کرج

تعادل میان بخش های مختلف منابع کربن از نظر محیط زیست و کیفیت خاک بسیار حائز اهمیت است. رشد سریع جمعیت، تخریب خاک های کشاورزی و آزادسازی گازهای گلخانه ای از چالش های جدی قرن 21 می باشند. هدف این مطالعه بررسی وسعت تغییر کاربری اراضی از سال 1334 تا 1382 و نقش آن در میزان دینامیک کربن خاک و تاثیر کاربری های مختلف بر میزان کربن آلی موجود در اجزاء اندازه ای مختلف خاک می باشد. 27 نمونه ی سطحی با ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 1

pages  181- 192

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023