تحلیل همدیدی موقعیت استقرار پرفشار سیبری و مسیرهای ورودی آن به کشور ایران در فصل سرد

پرفشار سیبری از توده­های هوای بزرگ‎مقیاس جهان است که روی پهنۀ وسیعی از سیارۀ زمین اثر می‎گذارد و به‎دلیل نقش دوگانۀ آن در سواحل شمالی ایران و سایر قسمت‎های کشور اهمیت زیادی دارد. در پژوهش حاضر مسیر ورود پرفشار سیبری به ایران در فصل سرد با روش سینوپتیکی مطالعه شد. در این مطالعه، نقشه‎های فشار سطح متوسط دریا (slp)، طی دورۀ آماری 2000 تا 2010 برای شش ماه سرد سال با قدرت تفکیک مکانی 5/2 درجه از پایگاه داده (NCEP/NCAR) دریافت شد. به‎منظور سنجش اعتبار داده‎ها، سال 2000 به‎منزلۀ سال نمونه ارزیابی و تأیید شد. سپس داده‎ها وارد نرم‎افزار GIS شد و در سه بخش شناسایی هسته، محور گسترش و مسیر ورود، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد، هستۀ مرکزی سلول پرفشار سیبری در اوایل پاییز روی تبت شکل گرفته و با نزدیک‎شدن به فصل زمستان، به محدودۀ بین دریاچۀ بایکال و بالخاش منتقل می‎شود. زبانۀ پرفشار سیبری در ابتدای پاییز از سمت شرق وارد ایران‎ می‌شود و تا دامنه‎های شرقی البرز گسترش می‎یابد، ولی با شروع فصل زمستان و انتقال هسته‎های مرکزی به عرض‎های بالاتر، پشتۀ فشاری این سامانه از شمال شرق وارد ایران می‌شود و گاهی تا دریای عمان گسترش می‎یابد؛ روند کلی گسترش پرفشار سیبری نیز شرقی- غربی است و در زمستان گسترش هسته‎ها به عرض‎های بالاتر بیشتر است، به‎گونه‎ای که تا 40 درجه طول جغرافیایی را دربرمی‎گیرد؛ در حالی‌که در فصل پاییز هسته‎ها روی فلات تبت قراردارند و به‎دلیل توپوگرافی خاص منطقه، تودۀ پرفشار محدود می‌شود و قلمرو عملکرد آن کاهش می‎یابد.