تعیین ترکیب مناسبی از عناصر ژئوشیمیایی برای بررسی اهمیت نسبی واحدهای سنگ‌‌شناسی حوزة آبخیز خور و سفیدارک در تولید رسوب

به دلیل وجود مشکلات زیاد در کاربرد روش‏های سنتی، روش انگشت‌نگاری یا منشأیابی، که بر استفاده از خصوصیات فیزیکی، ژئوشیمیایی، و آلی رسوب و منابع رسوب متکی است، به عنوان روشی جایگزین و مناسب برای تعیین منابع اصلی رسوب و اهمیت نسبی آن‏ها، مورد توجه محققان قرار گرفته است. در این تحقیق، با استفاده از این روش، نخست ترکیبی از ویژگی‏های متمایزکننده، که منابع رسوب را دقیق و واضح جدا کنند، انتخاب شد. این ترکیب در زیرحوضه‏های مختلف حوضة خور و سفیدارک واقع در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز تعیین شد و سهم هر واحد سنگی در تولید بار معلق محاسبه گردید. با تهیة نقشة سنگ‌شناسی، واحدهای سنگ‌شناسی حوضه به عنوان منابع رسوب در نظر گرفته شد و رسوبات پشت سازه‏های آبخیزداری به عنوان مناطق رسوب‌گذاری. غلظت ۹ عنصر ژئوشیمیایی برای مواد با قطر کمتر از 5/62 میکرون اندازه‌گیری شد. سپس، بعد از اطمینان از نبود داده‏های پرت و بررسی آزمون‏های تجزیة واریانس یک‌طرفه و کولموگروف‌- اسمیرنوف، از روش تحلیل تشخیص برای انتخاب ترکیب مناسب نهایی استفاده شد. از میان عناصر انتخابی، عنصر Ca مهم‌ترین عنصر در جداسازی واحد‏های سنگ‏شناسی بود. در نهایت، اهمیت نسبی هر واحد سنگ‌شناسی نسبت به تولید رسوب معلق محاسبه شد که نشان داد سازند‏های شمشک و زاگون بیشترین سهم را در تولید بار معلق منطقه دارند.