تعیین خسارت اقتصادی ناشی از فرسایش خاک در کاربری‌های مختلف اراضی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بهشت آباد، استان چهارمحال و بختیاری)

Authors

  • رفعت زارع بیدکی استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد.
Abstract:

فرسایش خاک توأم با رشد جمعیت، تأمین آب، غذا و انرژی، تغییر اقلیم و کاهش تنوع زیستی یکی از مشکلات بزرگ محیط زیستی است. پیامدهای ناشی از فرسایش خاک را می­توان با ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار داد. از بعد مکانی هزینه­های مختلف فرسایش خاک به دو دسته هزینه­های درون­منطقه­ای و برون­منطقه­ای قابل تقسیم­اند. فرسایش خاک تأثیر منفی مستقیم و غیر مستقیم بر چرخۀ تولید و اقتصاد دارد. هدف این مطالعه برآورد و مقایسۀ خسارت اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم فرسایش خاک در کاربری­های مختلف اراضی در حوزۀ آبخیز بهشت آباد است. به این منظور، خسارت مستقیم فرسایش خاک در کاربری­های مختلف اراضی بر اساس روش جایگزینی عناصر اصلی حاصل­خیزی خاک با کودهای شیمیایی محاسبه شد. به منظور برآورد مقدار خاک فرسوده شده از سطح کاربری­های مختلف از نتایج مدل SWAT در این منطقه استفاده شد. خسارت غیرمستقیم فرسایش بر اساس هزینۀ مصرف شده برای احداث بندهای اصلاحی به علاوه خسارت ناشی از رسوب­گذاری در پشت سدهای مخزنی برآورد شد. از خسارت­های مربوط به ارزش‌های طبیعی و زیستی صرف­نظر شد. طبق نتایج، بیش­ترین میزان خسارت اقتصادی ناشی از فرسایش خاک مربوط به کاربری کشت دیم معادل 56 میلیون ریال در هر هکتار در سال برآورد شد؛ علت را می­توان قرارگیری این اراضی در شیب­های زیاد و عملیات نادرست کشاورزی در منطقه دانست. همچنین، کمترین خسارت برآوردی مربوط به کاربری باغی با 4/5 میلیون ریال در هکتار در سال بود که اهمیت تاج پوشش درختان و رعایت شیب مناسب در ایجاد باغ در حفاظت خاک را نشان می­دهد. در این حوضه چرای مفرط و بهره­برداری نامناسب از مراتع سبب بالا رفتن نرخ فرسایش و تولید رسوب در مراتع بالادست و درنتیجه 3/33 میلیون ریال خسارت فرسایش از هر هکتار در این کاربری می­شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی برخی ویژگی‌های کیفیت فیزیکی خاک در کاربری‌های مختلف اراضی در حوزه‌ی آبخیز بارده شهرکرد (استان چهارمحال و بختیاری)

سابقه و هدف: نوع کاربری زمین تأثیر چشم‌گیری بر ویژگی‌های خاک دارد. مطالعه تأثیر کاربری زمین بر ویژگی‌های کیفیت خاک، امکان شناسایی روش‌های مدیریتی پایدار و به‌تبع آن پیشگیری از تخریب فزاینده خاک را فراهم می‌کند. تغییر کاربری اراضی، قطع یکسره‌ی درختان، جنگل‌ها و تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی باعث تخریب یا اخلال در اکوسیستم‌های طبیعی، کاهش ظرفیت تولید فعلی یا آینده‌ی خاک شده و اثرات زیان‌باری بر خص...

full text

بررسی تنوع و تراکم جمعیت های زئوپلانکتونی رودخانه بهشت آباد استان چهارمحال و بختیاری

زئوپلانکتون­ ها ازمهمترین گروه ­های جانوری موجود در بوم­سازگان­های آبی هستند، یکی از روش ­های ارزیابی بوم ­سازگان­ها آبی بالاخص رودخانه­ ها بررسی موجودات زنده یا زیستمندان است. در این مطالعه از زئوپلانکتون­ ها به ­عنوان موجودات شاخص زیستی برای ارزیابی کیفیت آب رودخانه بهشت­آباد استفاده شد. نمونه ­برداری­ ها از 7 ایستگاه متفاوت و از پاییز 1395 تا اواخر تابستان 1396 انجام شد. برای نمونه­ برداری ا...

full text

بررسی مقایسه‌ای نقش کاربری اراضی بر تولید رسوب و رواناب سطحی با استفاده از مدل SWAT (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بهشت آباد)

آگاهی از میزان رواناب و رسوب تولید شده از اراضی گوناگون گام مهمی در مدیریت کاربری اراضی است. از آنجایی که اندازه­گیری این مقادیر همیشه امکان­پذیر نیست، شبیه سازی رواناب و رسوب، راهی جهت نیل به مدیریت جامع حوزۀ آبخیز خواهد بود. در این مطالعه، برای شبیه­سازی رواناب و رسوب کاربری­های مختلف زمین شامل مرتع، زارعت، باغ و اراضی شهری در حوزۀ آبخیز بهشت آباد که بخش مهمی از حوزۀ آبخیز کارون شمالی می­باشد...

full text

بررسی ماهانه و فصلی میزان تصاعد کربن در شدت‌های مختلف فرسایش آبی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز قره آقاج- استان اصفهان)

تحقیق حاضر به منظور بررسی تغییرات ماهانه و فصلی میزان تصاعد دی­اکسید‌کربن از خاک در پنج کلاس فرسایشی در حوزۀ آبخیز قره آقاج شهرستان سمیرم در استان اصفهان انجام شد. مقادیر فرسایش آبی منطقه به روش E.P.M در واحدهای کاری به­دست آمد، سپس در پنج کلاس فرسایش خیلی کم، کم، متوسط، شدید و خیلی شدید تصاعد کربن به روش تله قلیایی در اتاقک بسته ساکن به­صورت ماهانه، به مدت یک­سال اندازه­گیری شد. داده‌های مربوط...

full text

ارزیابی اثر تغییر اقلیم و تغییر کاربری اراضی بر فرسایش خاک (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز کندران)

تغییرات جهانی اقلیم و کاربری اراضی می‏تواند به‌شدت بر میزان فرسایش و توانایی خاک برای حفظ کشاورزی و به تبع آن، بر امنیت غذایی منطقه‏ای یا جهانی تأثیر بگذارد. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی اثر تغییر اقلیم و تغییرات کاربری اراضی بر فرسایش با استفاده از مدل RUSLE است. از این‌رو، تغییرات آب و هوایی براساس دو سناریوی تغییر اقلیم RCP2.6 و RCP8.5 با استفاده از مدل آماری برای دوره‏های 2016-2030 و 2031-205...

full text

پهنه بندی فرسایش پذیری خاک در حوضه آبخیز چغاخور در استان چهارمحال و بختیاری

امروزه فرسایش خاک در تمام جهان به عنوان خطری جدی برای انسان و حیات او شناخته شده است . در احیاء مناطق فرسایش یافته و یا در حفاظت مناطقی که در معرض خطر فرسایش قرار دارند لازم است تا میزان فرسایش خاک مشخص شود تا به فراخور آن، روش مقابله صحیحی انتخاب گردد. در این تحقیق با استفاده از تجزیه های آزمایشگاهی ونیز کاربرد روشهای آماری مختلف ، فرسایش پذیری خاک در تالاب بین المللی چغاخور از توابع استان چها...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 72  issue 1

pages  151- 165

publication date 2019-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023