تعیین زمان آبیاری تکمیلی در گندم دیم با پایش تغییرات رطوبت خاک طی دوره رشد

زراعت دیم یکی از پایه­های اساسی تولید محصول به­ویژه در مناطق نیمه­خشک است. در مناطق دیمکاری، تولید محصول به شدت وابسته به مقدار و توزیع بارندگی طی دوره رشد است. آبیاری تکمیلی یکی از راه­کارها برای کاهش تنش رطوبتی و در نتیجه بهبود عملکرد محصول در کشاورزی دیم است. این پژوهش به منظور برآورد زمان مناسب آبیاری تکمیلی در اراضی دیم با استفاده از اندازه­­گیری تغییرات رطوبت خاک طی دوره رشد در سال زراعی 1396-1395 انجام شد. برای این منظور آزمایش در کشتزاری با شیب 10 درصد در دو جهت شخم (موازی شیب و روی خطوط تراز) در کرت­های به ابعاد پنج متر در دو متر انجام شد. رطوبت حجمی خاک در فواصل زمانی 10 روز در عمق گسترش ریشه به وسیله دستگاه TDR طی دوره رشد از آذر 1395 تا تیر 1396 اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که رطوبت حجمی خاک در کشت روی خطوط تراز به­طور میانگین شش درصد بیشتر از کشت موازی است و این تفاوت از نظر آماری معنی­دار بود (05/0>p). میانگین مقدار آب سهل­الوصول طی دوره رشد در روش کشت روی خطوط تراز ( 07/6 میلی­متر)، حدود 5/2 برابر بیشتر از روش کشت موازی شیب (25/2 میلی­متر) بود و این تفاوت از نظر آماری معنی­دار بود (05/0>p). بیشترین مقدار آب سهل­الوصول طی دوره رشد در مرحله ساقه­روی و کمترین آن در مرحله جوانه­زنی مشاهده شد. در مرحله جوانه­زنی گندم، گیاه به مقدار 7/6 میلی­متر دچار کمبود آب بود. براین اساس، در این منطقه نیمه­خشک، انجام آبیاری تکمیلی در مرحله جوانه­زنی می­تواند موجب کاهش تنش رطوبتی و افزایش عملکرد دانه گندم شود.