تعیین قیمت مناسب آب آبیاری مطابق با عکس العمل احتمالی کشاورزان و اثرات بین بخشی آن (مطالعه موردی: شبکه آبیاری رودشت)

Authors

  • یوسف حسنی دکتری اقتصاد کشاورزی، کارشناس ارشد دفتر مدیریت مصرف و ارتقا بهره‌وری آب و آبفا، وزارت نیرو
Abstract:

سابقه و هدف: انتخاب قیمت مناسب برای آب آبیاری، به عنوان یکی از ابزارهای مهم اقتصادی در بخش کشاورزی در جهت مدیریت تقاضای آب در شرایط فعلی کشور به شمار می‌رود. این درحالی است که اعمال هر سیاستی در این بخش، اثرات بین‌بخشی (اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) متناسب با خود را دارا می‌باشد. به‌طوری که شناسایی این اثرات می‌تواند اطلاعات مناسبی را در جهت تعیین قیمت کارا برای این نهاده مهم در اختیار مدیران و سیاست گذاران بخش آب قرار دهد. برآورد هزینه تمام شده تامین آب و متوسط وزنی ارزش اقتصادی آب به ‌منظور ایجاد بازه علمی مناسب سناریوهای مختلف قیمت آب در راستای بررسی اثرات بین ‌بخشی آن، نوآوری این مقاله می‌باشد. مواد و روش‌ها: در مطالعه مذکور، شرایط موجود اقتصاد کشاورزی شبکه آبیاری رودشت، شهرستان ورزنه استان اصفهان در سال پایه زراعی ۹۵-۹۴ و توسط مدل اقتصادی برنامه‌ریزی ریاضی مثبت، توسط نرم‌افزار گمز، شبیه‌ سازی گردید و عکس ‌العمل ‌های احتمالی کشاورزان به سناریو های قیمتی منتخب و اثرات بین بخشی آنها مورد آزمون قرار گرفت. در نهایت از درجه اهمیت و رتبه ‌بندی اثرات شاخص های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌ محیطی (توسط رویکرد ترکیبی سلسه مراتبی AHP و SAW) در راستای دستیابی به قیمت مناسب و کارای آب در شبکه آبیاری مذکور بهره برده شد. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد که اعمال سناریوهای قیمتی منتخب، موجب تغییر الگوی کشت موجود شبکه آبیاری رودشت، توسط کشاورزان می‌گردد. به عبارت دیگر، با افزایش قیمت آب در قالب سناریو های مذکور، سطح زیر کشت محصولات زراعی با درصدهای متفاوتی کاهش یافته است. علت این کاهش را می‌توان در هدف کشاورزان (حداکثر کردن سود حاصل از فعالیت های زراعی) جستجو نمود. این در حالی است که اثر سناریوهای مذکور بر شاخص های اقتصادی و اجتماعی کاهشی و بر شاخص های زیست محیطی افزایشی ارزیابی گردید. به عبارت دیگر، اگر مدیران شبکه آبیاری رودشت، سیاست افزایش قیمت آب را در پیش بگیرند، درآمد تولید کنندگان کشاورزی از 9/19 به 33/14 میلیون ریال در هکتار کاهش خواهد یافت. همچنین اثر سناریوهای اول و پنجم بر شاخص اشتغال به‌ترتیب برابر با 5/60% و 37/38%، بدست آمد. از نقطه نظر زیست محیطی نیز اثر این سناریوها، کاهش مصرف آب و افزایش معیار‌ موازنه انرژی را در پی خواهد داشت. نتیجه‌گیری: جمع‌ بندی نتایج بدست آمده با در نظر گرفتن درجه اهمیت و رتبه‌ بندی آثار بین‌بخشی سناریوهای قیمتی، متوسط وزنی ارزش اقتصادی آب محصولات واقع در الگوی کشت شبکه آبیاری مورد نظر (۱۵۴۰ ریال بر متر مکعب) به عنوان قیمت مناسب آب آبیاری انتخاب گردید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تعیین مناسب ترین گزینه توزیع آب در شبکه آبیاری (مطالعه موردی شبکه آبیاری قوریچای)

عملکرد یک روش بهره برداری در شبکه انتقال و توزیع آب تابع رفتار هیدرولیکی جریان در شبکه می باشد. از این رو ارزیابی کمی و دقیق عملکرد روشهای بهره برداری مستلزم تعیین رفتار هیدرولیکی جریان شبکه در طول زمان می باشد. از طرفی هیدرولیک جریان در یک شبکه متأثر از عواملی مانند نوع سیستم کنترل شبکه، ساختمان فیزیکی شبکه، نوع روش بهره برداری و بالاخره سیاستهای مدیریتی اختصاص و تحویل آب می باشد. به این ترتیب...

full text

تخصیص بهینه آب بین شبکه‌های آبیاری حوضه زاینده‌رود با رویکرد اقتصادی و بررسی عملکرد توزیع آب داخل شبکه (مطالعه موردی: شبکه آبیاری رودشت شمالی)

هدف اصلی از انجام این مطالعه، توسعه ساختار هیدرواکونومیک در حوضه زاینده‌رود به‌منظور تخصیص بهینه آب سد زاینده‌رود به شبکه‌های آبیاری پایاب این سد، در راستای حداکثرسازی منافع اقتصادی حاصل از فعالیت‌های کشاورزی است. برای تحقق این هدف، با تدوین مدل‌ اقتصادی برنامه‌ریزی ریاضی مثبت1 (PMP)، شبیه‌سازی فعالیت‌های‌ کشاورزی به تفکیک هر شبکه آبیاری انجام شد. با تلفیق مدل برنامه-ریزی تخصیص آب توسعه داده شد...

full text

تعیین مناسب ترین گزینه توزیع آب در شبکه آبیاری (مطالعه موردی شبکه آبیاری قوریچای)

عملکرد یک روش بهره برداری در شبکه انتقال و توزیع آب تابع رفتار هیدرولیکی جریان در شبکه می باشد. از این رو ارزیابی کمی و دقیق عملکرد روشهای بهره برداری مستلزم تعیین رفتار هیدرولیکی جریان شبکه در طول زمان می باشد. از طرفی هیدرولیک جریان در یک شبکه متأثر از عواملی مانند نوع سیستم کنترل شبکه، ساختمان فیزیکی شبکه، نوع روش بهره برداری و بالاخره سیاستهای مدیریتی اختصاص و تحویل آب می باشد. به این ترتیب...

full text

تعیین مناسب ترین گزینه توزیع آب در شبکه آبیاری(مطالعه موردی شبکه درودزن)

عملکرد بسیاری از شبکه های آبیاری در دنیا پایین است که بررسی مشکلات این شبکه ها از اولویت های کشاورزی هر کشور به شمار می آید. در تحقیق حاضر، عملکرد شبکه از لحاظ توزیع آب در قسمتی از شبکه آبیاری درودزن فارس بررسی شده است. عملکرد در سطح کانال درجه سه با استفاده از شاخص های داخلی کفایت، مازاد و عدالت بررسی شد. این شاخص ها برای 10 کانال درجه سه در طی سه ماه فصل آبیاری 1391 و 1392 با استفاده از تحویل...

full text

کشاورزان و سبک‌های مدیریتی توزیع آب کشاورزی: مطالعه موردی شبکه آبیاری سد درودزن استان فارس

این پژوهش بر پایه راهبرد پیمایش و با هدف بررسی ادراک و تمایلات کشاورزان استان فارس نسبت به سبک‌های مدیریتی آب کشاورزی انجام شده است. نمونه مورد مطالعه (244 نفر) با بهره‌گیری از فرمول کوکران و نمونه‌گیری تصادفی ساده، از بین کشاورزان منطقه درودزن مرودشت در استان فارس انتخاب شدند. داده‌های مورد نیاز پژوهش با استفاده از مصاحبه ساختارمند و با کمک پرسشنامه‌ای حاوی پرسش‌های باز و بسته گردآوری شد. روای...

full text

قیمت گذاری آب آبیاری به روش هدانیک (مطالعه موردی کشاورزان شهرستان رامهرمز)

در فرایند توسعه اقتصادی کشورها که همراه با رشد فزاینده جمعیت و توسعه بخش کشاورزی می‌باشد، دسترسی به منابع آب ضرورت دارد. آب به عنوان کمیاب‌ترین عامل در تولید محصولات کشاورزی، محدودکننده اصلی فعالیت‌های کشاورزی در کشور محسوب می‌شود. این کمبود موجب ایجاد انگیزه در ارزش‌گذاری آب به عنوان یک کالای اقتصادی و نیز ابزاری مؤثر بر تقاضای آب شده است. در این پژوهش که در سال زراعی93-1392 انجام شده است ارزش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 26  issue 5

pages  149- 164

publication date 2019-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023