تغییرپذیری شاخص‌های حدی هیدرولوژیک در سناریوهای مختلف کاربری اراضی

در تحقیق حاضر تغییرپذیری شاخص‌های حدی هیدورلوژیک به‌واسطه تغییرات کاربری اراضی در حوزه آبخیز ماربره (استان لرستان) بررسی شد. به‌منظور تهیه نقشه‌های کاربری اراضی از روش حداکثر احتمال و نرم‌افزار ENVI استفاده شد. با توجه به نقشه‌های کاربری اراضی و داده‌های اقلیمی اقدام به ایجاد سناریوهای کاربری اراضی شد. پس از واسنجی و اعتبارسنجی مدل SWAT برایسناریوهای مختلف، مقادیر دبی جریان شبیه‌سازی و سپس شاخص‌های حدی هیدورلوژیک برای هر سناریو استخراج شد. تحلیل‌های آماری شاخص‌های حدی هیدرولوژیک با استفاده از روش‌های من‌کندال و آزمون t جفتی انجام شد. نتایج آزمون من‌کندال نشان داد که در سناریوی اول، روند کاهشی شاخص‌های جریان بیشینه شامل تداوم وقایع بیشینه، نسبت تعداد روزها با جریان بیشینه به تعداد روزها با جریان نرمال و نسبت تداوم وقایع بیشینه به تعداد وقایع بیشینه در سطح 1 درصد معنی‌دار بودند. در سناریوی دوم، (به‌جز شاخص‌های حداکثر جریان شهریور، نسبت تداوم وقایع کمینه به تعداد وقایع کمینه و تعداد وقایع ییشینه) و در سناریوی سوم (به‌جز شاخص تعداد وقایع ییشینه) و چهارم (به‌جز شاخص حداکثر جریان شهریور)، تمام شاخص‌ها دارای روند معنی‌دار در سطح 5 و یک درصد بوند. نتایج آزمون t جفتی نشان داد که شاخص‌های حداقل جریان فروردین و حداکثر جریان شهریور به ترتیب بین سناریوی اول با دوم و چهارم اختلاف معنی‌دار در سطح 5 درصد داشتند. در شاخص‌های تعداد وقایع کمینه، تداوم وقایع کمینه، تداوم وقایع بیشینه، تعداد روزهای با جریان کمینه بر تعداد روزهای با جریان نرمال بین سناریوی اول و چهارم و در شاخص تعداد روزها با جریآن بیشینه بر تعداد روزها با جریان نرمال بین سناریوی اول با دوم و چهارم اختلاف معنی‌دار در سطح 1 درصد وجود داشت. به طور کلی تغییر کاربری اراضی در حوزه آبخیز ماربره به ترتیب سبب افزایش و کاهش وقوع شاخص‌های جریان حداکثر و حداقل می‌شود. به‌طوریکه تغییرات شاخص‌های جریان حداقل نسبت به شاخص‌های جریان‌ حداکثر محسوس‌تر بود.