رابطه شاخص استقلال اقتصادی و تاب‌آوری اقتصادی در ایران

در حال حاضر بایستگی چهار مفهوم در برنامه‌ریزی توسعه اهمیت زیاد پیدا کرده است. این مفاهیم عبارتند از توسعه پایدار، توسعه انسانی، مسأله یادگیری و در نهایت "تاب‌آوری"، که فلسفه وجودی آن افزایش تعداد و گستردگی و عمق آثار شوک‌های برونزا بر سرنوشت ملی است. آنچه در بین اهداف نظام اقتصادی اسلام، در شرایط بروز شوک­های داخلی و خارجی، اولویت پیدا می­کند، "استقلال اقتصادی" می­باشد. در این پژوهش، نماگر استقلال اقتصادی (INDEP) برای ایران، از ترکیب شاخص­های بومی نرمال شده­ وابستگی بودجه به نفت، عدم خودکفایی در تولید غذاهای اساسی، وابستگی الگوی مصرف به خارج و پایین بودن صادرات غیرنفتی برای دوره زمانی 93-1368 ساخته شده است. برای بررسی میزان اثرگذاری استقلال اقتصادی بر تاب­آوری اقتصادی، متغیر بی­ثباتی اقتصاد کلان به عنوان نماینده آسیب­پذیری بخش کلان اقتصاد انتخاب و سپس از الگوی خودرگرسیونی با وقفه­های توزیعی[1] (ARDL) استفاده شد که نتایج، مؤید وجود رابطه مثبت و معنی­دار بین استقلال اقتصادی و تاب­آوری اقتصاد است؛ به گونه­ای که یک واحد افزایش در استقلال اقتصادی، آسیب­پذیری بخش کلان اقتصاد را در کوتاه­مدت به میزان 0.32 واحد و در بلندمدت به میزان 13/0 واحد کاهش می­دهد. همچنین پیاده­سازی انواع الگوهای[2] (BARDL) و محاسبه ضریب تصحیح خطا، نشان داد که بین 1/1 الی 7/2 دوره برای تصحیح عدم تعادل متغیر وابسته و رسیدن به روند بلندمدت زمان لازم است. [1] . Auto Regressive Distributed Lag Model [2]. Bayesian Auto Regressive Distributed Lag Model