روابط کمّی بین حجم مخروط‌افکنه‌ها و ارتباط آن با تکتونیک فعال ‏(مطالعة موردی: مخروط‌افکنه‌های دامنة جنوبی ارتفاعات جغتای)‏

Authors

  • جواد جمال آبادی دکتری در رشته ژئومورفولوژی، دانشکدة جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری
  • محمد علی زنگنه اسدی دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدة جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری
Abstract:

هدف از پژوهش حاضر، بررسی روابط کمّی بین حجم مخروط‌افکنه و ارتباط آن با تکتونیک فعال در دامنة جنوبی ارتفاعات جغتای است. برای دستیابی به این هدف، ابتدا محدودة مخروط‌افکنه‌‌ها، زاویة جاروب (S) و شعاع مخروط‌افکنه‌‌ها (R) با بهره‌گیری از نقشه‌های رقومی‌شده در محیط نرم‌افزار Arc/Gis و مدل رقومی ارتفاع (DEM) مشخص شد؛ سپس اختلاف ارتفاع رأس و قاعدة مخروط‌افکنه‌ها (h) به دست آمد و براساس پارامترهای بالا حجم مخروط‌افکنه‌ها محاسبه شد. به‌منظور بررسی تأثیر سایر متغیرها مانند تکتونیک و لیتولوژی، بعضی شاخص‌های ژئومورفیک مانند شاخص انتگرال فرازنما (Hi)، شاخص سینوسیتة جبهة کوهستان (Smf)، شاخص قرینگی حوضه (Af)، تقارن توپوگرافی عرضی (T)، شاخص (SL)، (BS) و شاخص نسبت پهنای کف دره به عمق دره (Vf) به کار رفت. نتایج به‌دست‌آمده از میانگین همة شاخص‌ها نشان می‌دهد 61.55درصد منطقه در وضعیت فعال تا نیمه‌فعال تکتونیکی قرار دارد که نقش عوامل تکتونیکی را در تأمین رسوب و افزایش حجم مخروط‌افکنه‌های منطقه آشکار می‌سازد؛ علاوه بر این نقش مشترک و توأم عوامل سنگ‌شناسی و نیروهای تکتونیکی با توجه به ماهیت بعضی گسل‌های رورانده در منطقه باعث روراندگی رسوبات نرم و سست شامل فلیش و مارن‌های نئوژن روی سازند سخت کنگلومرا شده و بار رسوبی بیشتری در اختیار جریان‌های سطحی و اتفاقی منطقه قرار گرفته و به توسعة مخروط‌افکنه‌های منطقه کمک کرده است؛ همچنین بالاآمدگی رسوبات مخروط‌افکنه و تغییر سطح اساس محلی درنتیجة فعالیت گسل‌ها، حفر عمقی بستر رودخانه‌ها را در پی داشته است؛ این مسئله ضمن اینکه باعث توسعة حجم مخروط‌افکنه‌ها درنتیجة حفر بستر و افزایش بار جامد می‌شود، منجر به پیدایش مخروط‌های چندبخشی و قطعه‌قطعه نیز شده است. به‌منظور همگن‌سازی، حوضه‌ها از نظر مساحت به سه گروه تقسیم‌بندی و این روابط در هر گروه تحلیل شد. نتایج نشان می‌دهد بین مساحت حوضة آبریز تغذیه‌کننده و حجم مخروط‌افکنه رابطة مستقیم و معناداری وجود دارد؛ در حالی که بین شیب حوضه و حجم مخروط چنین رابطه‌ای وجود ندارد

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی عوامل مؤثر در پیدایش و تکامل مخروط‌افکنه‌های دامنه‌های جنوبی ارتفاعات جغتای با تأکید بر نقش تکتونیک (در محدوده‌ی غرب سبزوار)

هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر در پیدایش و تکامل مخروط‌افکنه‌های دامنه‌ی جنوبی ارتفاعات جغتای در محدوده‌ی غرب سبزوار در استان خراسان رضوی است. برای دستیابی به هدف فوق ابتدا محدوده 25 حوضه آبریز و مخروط‌افکنه‌ها با استفاده از نقشه‌ها، عکسهای هوایی و با کمک نرم‌افزار GIS تعیین حدودگردید و با استفاده از برخی شاخص‌های ژئومورفیک به تحلیل فرایندهای مؤثر پرداخته شد. شاخص‌های مورد استفاده در این پژ...

full text

برآورد حجم مخروط افکنه های واقع در حاشیه طاقدیس دنه خشک و ارتباط آن با تکتونیک

هدف تحقیق حاضر، بررسی نقش تکتونیک در حجم مخروط افکنه های واقع در حاشیه طاقدیس دنه خشک در استان کرمانشاه است. جهت دستیابی به هدف فوق، ابتدا محدوده مخروط افکنه ها، زاویه جاروب (S) و شعاع مخروط افکنه (R) به کمک تصاویر ماهواره ای کویک برد و مطالعه میدانی و سپس اختلاف ارتفاع راس و قاعده مخروط افکنه ها (h) با استفاده از نقشه توپوگرافی 50000/1 بدست آمد. بر اساس پارامترهای مذکور، حجم مخروط افکنه ها (V)...

full text

تکتونیک فعّال و ارتباط آن با حجم مخروط‌ افکنه‌ها (مطالعه موردی:‌ پنج حوضه آبخیز در شمال شرق ایران مرکزی)

در مناطق فعّال زمین‌شناسی، ارتباط هماهنگی بین اشکال توپوگرافی سطح زمین و سیستم‌های هیدرولوژی وجود دارد، به‌طوری که می‌توان یک برآورد کمی بین فعّالیّت‌های نئوتکتونیکی و فرم‌های سطح زمین انجام داد و به تبیین و مدل‌بندی تکامل چشم انداز زمین پرداخت. در این پژوهش مخروط‌افکنه‌های پنج حوضه آبخیز سبزوار، داورزن، جوین، صفی‌آباد و اسفراین در حوضه آبخیز کویر مرکزی به تعداد 140 مخروط‌افکنه مورد بررسی قرار گرف...

full text

ارزیابی مورفومتری دره ها و ارتباط آن با تکتونیک های فعال در طاقدیس دنه خشک

چکیده منطقه مورد مطالعه، طاقدیس دنه خشک در جنوب غرب شهر سرپل ذهاب در استان کرمانشاه و بخشی از زون ساختمانی زاگرس چین خورده محسوب می شود. هدف مطالعه حاضر، بررسی نقش بالاآمدگی تکتونیکی در مورفومتری 103 دره واقع در دامنه های طاقدیس دنه خشک می باشد. جهت دستیابی به هدف فوق، محدوده 103 دره بر اساس مطالعات میدانی و به کمک تصویر ماهواره ای Quickbird، تعیین گردید. پارامترهای کمی دره ها مانند عرض خرو...

full text

تحلیل کمی ناهنجاری سلسله مراتبی شبکه زهکشی و ارتباط آن با تکتونیک، مطالعه موردی: 10 حوضه آبخیز زاگرس

در این تحقیق، شاخص های ناهنجاری سلسله مراتبی(∆a)، و تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی (ga) 10 حوضه آبخیز محاسبه گردید و رابطه آنها با پارامترهای PAF (درصد عدم تقارن حوضه)، Bs (نسبت کشیدگی حوضه)، CR (ضریب گردواری حوضه)، R (شاخص انشعابات آبراهه ها)، Rb ( نسبت انشعابات)، Dd (تراکم زهکشی) و Df (فرکانس زهکشی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشترین مقدار شاخص ∆a مربوط به حوضه 7 (3.4...

full text

بررسی زیستگاه‌های دورة اسلامی در ارتفاعات زاگرس جنوبی مطالعة موردی: محوطة کمبوس بناری کهگیلویه

منطقة کوهستانی کهگیلویه و بویراحمد به دلیل موقعیت قرارگیری‌اش در حدفاصل خوزستان، فارس و اصفهان اهمیت فراوانی در باستان­شناسی به­خصوص باستان­شناسی کوچ­نشینی دارد. به دلیل آب­و­هوای مناسب و چراگاهای حاصلخیز این منطقه، از دیرباز اجتماعات کوچ­رو در آن ساکن شده‌اند. در بررسی­های باستان­شناختی انجام گرفته در این منطقه در سال‌های اخیر، محوطه­های استقراری متعددی که به صورت موقت (فصلی) مورد استفاده این ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 29  issue 3

pages  35- 56

publication date 2018-10-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023