شیوع دمانس پس از سکته مغزی ایسکمی (PISD) و ارتباط آن با متغیرهای جمعیت‌شناختی: مطالعه کوهورت گذشته‌نگر

چکیده مقدمه: شیوع دمانس پس از سکته مغزی ایسکمی(PISD) چشمگیر است و این بیماری مغزی- عروقی می‌تواند خطر بروز دمانس را افزایش دهد. با این ‌وجود متغیرهای جمعیتی مرتبط با PISD اغلب به‌خوبی درک نشده است. هدف: تعیین شیوع PISD و محاسبه‌ی نسبت خطرزایی هریک از عوامل جمعیت‌شناختی در رابطه با بروز آن در مطالعه‌ای بنا نهاده شد بر بیمارستان در استان گیلان. مواد و روش‌ها: در مطالعه کوهورت گذشته‌نگر 206 بیمار که به‌طور متوسط شش‌ماه از سکته مغزیِ ایسکمی آنها می‌گذشت به‌شیوه‌ی نمونه‌گیری پیاپی و غیراحتمالی از 760 بیمار دارای شرایط انتخاب شدند که طی فروردین 1391 تا فروردین 1393 از درمانگاه دپارتمان نورولوژی بیمارستان پورسینای شهر رشت شده‌بودند. همه‌ بیماران با معاینه چند وجهی نورولوژی و بررسی یافته‌های پیمایشCT و MRI، ارزیابی‌ وضعیت شناختی کنونی و پیش‌مرضی به‌ترتیب با آزمون‌های ACE-III و IQCODE و همچنین مصاحبه‌ی ساختاریافته بالینی برپایه‌ی سنجه‌های DSM-5 برای تشخیص اختلال عصبی- شناختی عروقی شدید قرار گرفتند. نتایج: از 206 بیمار، 48 نفر دچار PISD تشخیص‌ داده‌ شدند (شیوع 3/23%). رگرسیون مخاطره نسبی کاکس نشان داد سن بالاتر(035/0=P،11/1-00/1:CI%95 ،06/1=[HR] نسبت خطر)، میزان تحصیلات پایین‌تر (021/0=P ،94/0-44/0:CI%95 ،64/0=HR)، شدت سکته مغزی بیشتر (004/0=P،37/1-06/1:CI%95 ،21/1=HR) که با مقیاس سکته‌مغزی موسسه ملی سلامت(NIHSS) سنجیده می‌شد و نارسایی شناختی پیش‌مرضی بیشتر (0001/0>P ،87/15-34/2:CI%95 ،09/6=HR) که با پرسشنامه‌ی آگاهی‌دهنده از نقصان شناختی در سالمندان(IQCODE) سنجیده می‌شد، خطر بروز PISD را به‌طور متوسط شش ماه پس از سکته مغزی پیشگویی می‌کند. نتیجه‌گیری: شیوع PISD در بیماران مرخص شده از بیمارستان طی یک دوره‌ شش ماهه چشمگیر است. بازشناسی به‌هنگام متغیرهای جمعیتی مرتبط با PISD می‌تواند به درمان اثربخش‌تر و پیشگیری از افت بیشتر کارکردِ بیماران سکته‌مغزی کمک کند.