فصل مشترک نظریه های علم ارتباطات با مسائل علوم کتابداری و اطلاع رسانی چیست؟

author

  • مهدی شقاقی دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‎شناسی دانشگاه تهران
Abstract:

هدف: هدف نوشتۀ حاضر، بررسی زمینههایی در دانش کتابداری و اطلاعرسانی است که طی آن، نظریههای علم ارتباطات میتواند سرنخهای مناسبی برای تحلیل و تحقیق ارائه کند. برای وصول به این هدف، سعی شده تا زمینههایی از دانش کتابداری و اطلاعرسانی که علم ارتباطات میتواند دستمایۀ خوبی برای عمقیابی و واکاوی ارائه نماید، معرفی و کاربست آن نظریهها بررسی شود. روش/رویکرد: در تحلیل حاضر از رویکرد تحلیل مفهومی (Conceptual Analysis) استفاده شده است. این رویکرد که در بررسیهای نظری کاربرد دارد، برای بسط یک یا گروهی از نظریات خاص یک فرد یا یک حوزه جهت وسعتبخشی، عمقبخشی، یا تحلیل مسائل حوزهای دیگر بهکار میرود. در اینجا سعی شده از منظر نظریههای علم ارتباطات به مسائل علوم کتابداری و اطلاعرسانی نگریسته شود. یافتهها: از آنجا که علوم کتابداری و اطلاعرسانی از نظر بسیاری از نظریهپردازان این حوزه از علم ارتباطات جداییناپذیر دانسته شده و شأن ارتباطی برای این دانش قائل شدهاند، لذا علم ارتباطات یکی از حوزه‌هایی است که در این رشته ظهور و بروز داشته و حایز اهمیت دانسته شده است. با وجود این، حضور علم ارتباطات در علوم کتابداری و اطلاعرسانی عموماً در سطح ارتباط کتابدار- مراجعهکننده در فرایند مرجع باقی مانده و کمتر فراتر از آن رفته است. در نوشتۀ حاضر سعی خواهد شد تا مسائلی از حوزۀ کتابداری و اطلاعرسانی که از طریق نظریههای علم ارتباطات قابلیت طرح، تحلیل و تعمیق دارند، طرح شوند. برای این کار، این مسائل در سه سطح کلی کتاب، کتابخانه، و کتابدار طرح میشوند. اصالت/ارزش: کتابداری و اطلاعرسانی و علم ارتباطات دارای موضوع مورد بررسی مشترکی به نام پیام (اطلاع) هستند. هر چند بیشتر، اطلاع بهعنوان شیء در کتابداری و اطلاعرسانی موضوع تحقیق و کاربرد است، اما این شیء که هم محتوا، هم قالب و هم کلیّت آن میتواند به مثابۀ پیام باشد،  نمیتواند دور از نقش ارتباطی، اقناعی، مخاطبشناسانه، و فارغ از زمینۀ اجتماعی پیام نگریسته شود. مطالعة حاضر قصد در چنین زمینههایی را پر رنگ کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پست مدرنیته و علوم کتابداری و اطلاع رسانی

پست مدرنیته به عنوان یک وضعیت نوین در عصر حاضر، تغییر و تحول‌های زیادی در دیدگاه‌های مختلف در زندگی و تفکر بشر به‌وجود آورده و خواسته یا ناخواسته، علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی نیز به عنوان یکی از علوم اجتماعی در معرض اثرپذیری از این وضعیت قرار گرفته است. مطالعة چنین وضعیتی، دید کتابداران و اطلاع‌رسانان را نسبت به وضعیت و موقعیت کنونی و افق‌های پیش‌رو، باز...

full text

نظریه عمومی نظامها در کتابداری و اطلاع رسانی

این مقاله درصدد است به مطالعة جایگاه و اهمیت نظریة عمومی نظام‌ها در ادارة امور و عملیات کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی بپردازد. بر این اساس ضمن مرور و بررسی مفهوم نظام و هدف و ویژگی‌های نظریة عمومی نظام‌ها، به معرفی نظام‌های باز و بسته و ابزارها و کاربردهای نظریة عمومی نظام‌ها پرداخته و سعی در شناساندن اهمیت و نقاط قوت نظریة عمومی نظام‌ها در نگرش کتابداران و مراکز تصمیم‌گیری کتابداری و اطلاع‌ر...

full text

نقدونظر ارزش ترجمه در علوم کتابداری و اطلاع رسانی

نشریات ادواری کتابداری و اطلاع رسانی بر محدودیت نشر مقالات ترجمه شده تأکید دارند و پیامدهای این مسئله موجب قلت تعداد متون ترجمه شده و عدم انتشار اطلاعات روزآمد این علم از طریق ترجمه مقالات می شود. گروههای اموزش کتابداری و اطلاع رسانی نیز تخصیص حداقل امتیاز برای ترجمه مقالات در برابر حداکثر امتیاز به تألیفها را اعمال می کنند. ادامه این روند موجب فقر علمی عمیق تری است که تفکر بیشتر مجریان را می ...

full text

برنامه جدید کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی

مقالة حاضر گزارش کوتاهی است از یک طرح پژوهشی که به سفارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسط گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال های 1383ـ1382 انجام گرفت. هدف طرح، بررسی برنامة جاری و بازنگری در آن به منظور همخوان‌کردن محتوای برنامه و سرفصل درس ها با نیازها و شرایط متحول کنونی بود. در این راستا، برنامه های جاری در کشورهای آمریکا، انگلستان، استرالیا، هند و ایران مورد مطالعه و مق...

full text

ماهیت میان رشته ای علوم کتابداری و اطلاع رسانی

علم و پیشرفت‌های علمی نیازمند بستری از تعاملات، میان رشته‌های علمی مختلف است. در عصر حاضر با توجه به تخصصی شدن حوزه‌های موضوعی، روابط بین‌رشته‌ای در هر مطالعه‌ای اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. کتابداری و اطلاع‌رسانی رشته‌ای است که همانند سایر رشته‌ها، مبانی و اصول نظری خاص خود را دارد. به نظر می‌رسد بسیاری از نظریات و اصول مطرح‌شده در این علم از سایر رشته‌های علمی به وام گرفته شده است؛ از‌این‌رو پژوهش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue شماره 2 (پیاپی 62)

pages  119- 142

publication date 2013-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023