مدل‌سازی و پیش‌بینی خطر آتش‌سوزی در جنگل‌های بخش سه نکا-ظالمرود با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی

این تحقیق با هدف پیش­بینی آتش‌سوزی‌های آینده با استفاده از مدل­سازی خطر آتش­سوزی در جنگل­های بخش سه نکا- ظالمرود انجام شد. به­منظور مدل­سازی خطر آتش­سوزی از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی برای وزن­دهی به عوامل مؤثر در آتش­سوزی استفاده شد و بعد نقشه مربوط به هر عامل برای قابلیت­یابی مناطق خطر آتش­سوزی تهیه شد. عوامل مورد استفاده شامل 4 معیار اصلی و 17 زیرمعیار بود. معیارهای اصلی شامل معیارهای توپوگرافی، معیارهای بیولوژیکی، معیارهای اقلیمی و معیارهای انسان­ساخت بود. برای تهیه نقشه تمام این عوامل از مدل رقومی ارتفاع منطقه و اطلاعات موجود در شرکت سهامی نکاچوب استفاده شد. همچنین نقشه آتش­سوزی­های گذشته با استفاده از اطلاعات موجود در شرکت سهامی نکاچوب و بعضاً نقشه­برداری محیط لکه‌های آتش­سوزی در عرصه با سیستم موقعیت‌یاب جهانی تهیه شد. برای وزن­دهی به عوامل مؤثر در آتش­سوزی با تحلیل سلسله مراتبی فازی، از مقیاس­های زبانی برای بیان درجه اهمیت عوامل و نتایج ارزیابی پرسشنامه­های توزیع شده بین متخصصان آتش­سوزی در عرصه­های منابع طبیعی استفاده شد. سپس نسبت سازگاری هر معیار برای بررسی صحت وزن معیارها محاسبه شد. نتایج نشان داد که وزن نهایی معیارهای انسان­ساخت، بیولوژیکی، اقلیمی و توپوگرافی در قابلیت خطر آتش­سوزی به‌ترتیب برابر با 301/0، 2595/0، 2315/0 و 208/0 است. پس از بدست آوردن وزن هر معیار و زیرمعیار با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، مدل خطر آتش­سوزی در جنگل­های منطقه ارائه شد؛ سپس نقشه مربوط به تمام عوامل مؤثر در آتش‌سوزی (17 زیرمعیار) با استفاده از روش فازی در محیط GIS استانداردسازی و مقادیر ارزش­های پیکسلی هر نقشه بین 0 تا 1 ارزش­گذاری شد. درنهایت با استفاده از مدل بدست‌آمده ابتدا نقشه معیارهای اصلی (از ادغام وزنی زیرمعیارهای هر معیار) و بعد نقشه نهایی خطر آتش­سوزی جنگل­های منطقه (از ادغام وزنی نقشه 4 معیار اصلی) تهیه شد. در پایان نقشه خطر آتش­سوزی جنگل­های منطقه در 5 طبقه ارائه شد. نتایج نشان داد که مناطق پرخطر آتش­سوزی در نقشه قابلیت خطر تهیه شده با مناطق آتش­سوزی­های گذشته تطابق زیادی داشته که نشان­دهنده اعتبار و صحت بالای مدل ساخته شده است.