مطالعه شاخص‌های اکولوژیکی گندم در زیست بوم زراعی

به منظور بررسی اثر تراکم بوته و جهت کاشت بر دریافت و استفاده از تشعشع نور خورشید در دو ژنوتیپ گندم آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل‌های مورد مطالعه شامل جهت کاشت (شمالی- جنوبی، شرقی- غربی، شمال‌شرقی- جنوب‌غربی و شمال‌غربی- جنوب‌شرقی)، تراکم‌ بوته (250 (کم)، 300 (متوسط) و 350 (زیاد) بوته در متر مربع) و دو ژنوتیپ گندم (رقم کوهدشت و لاین 17) بودند. نتایج به‎دست آمده از تجزیه واریانس داده‎ها نشان داد که تمام شاخص‌های اکولوژیکی مورد بررسی (شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی ضریب خاموشی و کارآیی مصرف نور) تحت تأثیر اثر متقابل تراکم بوته و جهت کاشت قرار گرفتند؛ این در حالی است که بین این دو ژنوتیپ تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. با افزایش تراکم شاخص سطح برگ (LAI) و حداکثر تجمع ماده خشک، افزایش پیدا کرد به‌گونه‌ای‌که تراکم زیاد در جهت کاشت شرقی- غربی بیشترین شاخص سطح برگ (8/33) و ماده خشک تجمعی (2294±357/3 گرم بر مترمربع) را داشتند. ضریب خاموشی در تراکم متوسط و زیاد تحت تأثیر جهت کاشت قرار گرفت و در تراکم کم اختلاف معنی‌داری بین جهت‌های کاشت مشاهده نشد. متوسط ضریب خاموشی در این آزمایش 0/63 محاسبه شد. کارآیی مصرف نور نیز تحت تأثیر اثر متقابل تراکم و جهت کاشت قرار گرفت. با افزایش تراکم کارآیی مصرف نور افزایش یافت. جهت شرقی- غربی و تراکم زیاد بیشترین مقدار را نشان داد.