مقایسه کارایی‌ مایه تلقیح قارچ میکوریزی آربسکولار و ریزوباکتری محرک رشد گیاهی بر غلظت عناصر غذایی و شاخص کیفی نهال‌های‌ استبرق (Calotropis procera Ait)

پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسة کاربرد ‌مایة تلقیح قارچ میکوریز آربسکولار Glomus Intraradices و باکتری محرک رشد Pseudomonas Putida  بر غلظت عناصر ماکرو و میکرو و شاخص کیفی نهال‌های استبرق در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجامشد. نتایج آزمون تجزیه واریانس یک طرفه نشان داد که متغیرهای مورد سنجش عناصر غذایی و شاخص کیفی نهال به طور معنی داری تحت تاثیر تیمار تلقیح قارچ و باکتری قرار گرفته‌اند. نتایج مقایسة میانگین دانکن نشان داد که غلظت عناصر غذایی تیمار های قارچ از جمله، نیتروژن کل ریشه 26درصد، غلظت آهن در برگ و ریشه 70 و 52 درصد و همچنین غلظت پتاسیم و روی موجود در برگ به ترتیب 5 و 45 درصد نسبت به شاهد، افزایش داشته است. مقایسة میانگین نشان داد که نهال‌های تلقیح یافته با باکتری نسبت به شاهد در غلظت نیتروژن کل، آهن و منگنز موجود در برگ به ترتیب 57، 450 و 225درصد و غلظت آهن و روی موجود در ریشه نیز 58 و 84 درصد افزایش دیده شد. همچنین مقایسه تیمار قارچ با باکتری نیز نشان داد که، غلظت عناصر نیتروژن کل 51 درصد ، پتاسیم 48 درصد، آهن450 درصد و روی 31 درصد در برگ و نیتروژن و پتاسیم موجود در ریشه نیز 48 و 300 درصد افزایش داشته است. در ارتباط با شاخص کیفی، نهال‌های تلقیح شده با باکتری با مقدار عددی 85/0 بالاترین شاخص را نشان دادند که در مقایسه با شاهد با افزایش 66 درصدی همراه بوده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که مایه تلقیح قارچ و باکتری سبب افزایش غلظت عناصر غذایی و شاخص کیفی نهال استبرق شده است. لذا با وجود اختلاف ناچیز بین مایه تلقیح‌ها، استفاده از هر دو نوع مایه تلقیح قارچی و باکتریایی به‌ منظور جایگزین کوددهی در بستر کشت تولید نهال استبرق در نهالستان ها قابل توصیه است.