نقش شیر در فرش ابریشمی حیوان‌دار موزه متروپولیتن

author

  • علیرضا طاهری
Abstract:

بسیاری از نقوش متن قالی حاوی اطلاعاتی نمادین هستند. در بین این نقوش، آنهایی که با الهام از طبیعت در فرش طراحی شده‌اند، معنای اسطوره‌ای وسیعی می‌یابند. شیر یکی از نقش‌هایی است که با اسطوره‌ها ارتباط دارد و با گذشت زمان، نماد بسیاری از ویژگی‌های بارز انسانی شده است (آیین مهر، میترائیسم، نماد سلطنت، شجاعت، قدرت و...). نقش شیر از مهم‌ترین عناصر صحنه‌های شکار، گرفت‌وگیر و طرح‌های حیوانی بوده؛ در آثار هنری (نظیر نقش‌برجسته، مجسّمه‌سازی، فلزکاری، نقاشی و به ویژه فرش‌بافی) نیز از مهم‌ترین موضوع‌ها به‌شمار می‌ر‌فته است. فرش ایران نیز در حیات هنری‌اش از مفاهیم و معانی اساطیری یا عرفانی- که برای تفسیر و فهمشان به بررسی و تطبیق مفهومی آنها نیازمندیم- غنی بوده است. شناسایی و معرّفی نقش شیرِ به‌کار رفته در فرش ایران، به ویژه در دوران تعالی آن، یعنی دوره صفویه، می‌تواند در خلق آثار هنری هر دوره، راهکار روشنی برای هنرمندان باشد. این مقاله در یکی از درخشان‌‌ترین فرش‌های دوره صفوی (قالیچه ابریشمی موزه متروپولیتن)، نقش شیر و انواع آن را در موقعیت‌ها و حالت‌های قرارگیری متفاوت بررسی کرده، با مقایسه و تطبیق، دو نمونه مشابه در فرش‌های این دوره را معرفی می‌کند. پرسش‌هایی که در این مقاله مطرح می‌شود، عبارت‌اند از: در این فرش، چند نوع شیر و در چه حالت‌ها و موقعیت‌هایی ترسیم شده است؟ آیا نقوش شیر در هنر دوران قبلی، بر نقوش شیر این دوره تأثیری داشته است؟ آیا مفاهیم و معانی نمادین شیر، در نقوش فرش نیز دلالت دارد؟ فرض بر این است که استفاده از نقش شیر در فرش نیز پیشینه‌ای تاریخی داشته، در اسطوره‌ها ریشه دارد. در دوران اسلامی، به نقوش ملهم از دوران قبل از اسلام مفاهیم جدیدی افزوده شده است. این نقوش در دوران صفوی نیز تحت تأثیر سایر هنرها، به‌ ویژه نگارگری، قرار می‌گیرد. نقش شیر در این فرش، هم به صورت واقع‌گرایانه و با الهام از طبیعت، هم به صورت تخیلی ترسیم شده است: 1. نقش شیر به صورت منفرد؛ 2. نقش شیر در صحنه‌های گرفت‌وگیر.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش شیر در فرش ابریشمی حیوان دار موزه متروپولیتن

بسیاری از نقوش متن قالی حاوی اطلاعاتی نمادین هستند. در بین این نقوش، آنهایی که با الهام از طبیعت در فرش طراحی شده اند، معنای اسطوره ای وسیعی می یابند. شیر یکی از نقش هایی است که با اسطوره ها ارتباط دارد و با گذشت زمان، نماد بسیاری از ویژگی های بارز انسانی شده است (آیین مهر، میترائیسم، نماد سلطنت، شجاعت، قدرت و...). نقش شیر از مهم ترین عناصر صحنه های شکار، گرفت وگیر و طرح های حیوانی بوده؛ در آثا...

full text

منبع‌های اطلاعات در دسترس بافندگان روستایی فرش ابریشمی شهرستان زنجان

منابع اطلاعاتی ازمهمترین منابع هرواحدتولیدی است.وجوداطلاعات صحیح،به موقع ودقیق درمدیریت یک واحدتولیدی سبب بهبود عملکرد آن درزنجیره ارزش محصولات می‌شود.هدف این مطالعه شناخت منابع وشیوه‌های تأمین اطلاعات موردنیازبافندگان روستایی فرش ابریشمی است.داده هابااستفاده ازیک روش شناسی مطالعه موردی بااستفاده ازفنون کیفی گردآوری داده‌هاازقبیل تحلیل اسنادوفنون ارزیابی مشارکتی روستایی،مصاحبه های نیمه ساختاریا...

full text

دسترسی بافندگان فرش روستایی به نقشه فرش ابریشمی: مطالعه موردی در شهرستان زنجان

Carpet design and decoration are the fundamental elements for producing carpet and they are important factors determining material and artistic values of a carpet. The access and use of innovative and demand driven designs are the crucial issues that carpet weavers face with, affecting their production, productivity and income. The purpose of this paper is to explore the supply sources and meth...

full text

بررسی قالیهای تصویری دوره قاجار (موجود در موزه فرش ایران)

قالیهای تصویری، گروه نسبتاً بزرگی از قالیهای دوره قاجار را تشکیل میدهند که تعداد قابل توجهی از آنها در موزه فرش ایران نگهداری میشوند. مطالعه و بررسی چنین مجموعه وسیع و گستردهای که در دوره قاجار، خلق شده و رواج یافت، روشنگر بسیاری از نکات و مسایل مربوط به تاریخ قالیبافی به ویژه در زمینه طرح و نقش قالیها است. پدیده تصویرگری در قالیهای قاجار، به عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و هنری این دوره بهشدت هم ...

full text

بررسی نقوش و تزیینات رحل قرآن(قرن هشتم هجری) در موزه متروپولیتن

رحل چوبی ازجمله اشیایی بوده که برای مطالعه قرآن توسط مسلمانان ب هکار برده شده است. این وسیله که به شکل حرف x انگلیسی است در مساجد و منازل دیده می شود. یکی از بی نظیرترین رحل های کارشده در دوره مغول رحلی است که در موزه متروپولیتن نگهداری می شود. این رحل بی شک نمونه ای منحصربه فرد بوده که نقوش و آرایه های تزیینی در کنار نمادهای سنتی و کتیبه های آن، ترکیب بی مانندی را به وجود آورده است. با بررسی ن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 2

pages  29- 38

publication date 2014-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023