چالش های اجرای نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی در ایران دهه ۹۰

Authors

  • شکوری, علی شکوری دانشگاه تهران
  • نعیمایی, بنیامین دانشگاه تهران
Abstract:

مقدمه: با وجود سابقه بیش از 50 سال برنامه‌ریزی مدون و قریب به 90 سال پیشینه تاریخی در اقدامات رفاهی ایران، همچنین با گذشت بیش از 36 سال از انقلاب اسلامی که شعار حمایت از مستضعفین و ایجاد برابری و عدالت را سرلوحه خود قرار داده بود، و مهم‌تر از همه وجود قانون اساسی که با اصول متعدد خود همچون اصل 29، دولت رفاهی را وعده می‌داد؛ هنوز چتر ایمنی به‌طور کامل جامعه را پوشش نمی‌دهد. چنانکه شاخصهایی چون فقر شدید، فقر مطلق و فقر نسبی جمعیت قابل توجهی را متأثر می‌نماید. در پژوهش حاضر، رویکرد نهادی در تحلیل سیاستهای رفاهی به‌کارگرفته شده است. روش این پژوهش اسنادی است که طی آن مقالات، کتب، اسناد و قوانین و مصاحبه‌ها بررسی و مرور شده و از طریق تکنیک تحلیل ثانویه مورد بررسی قرار گرفته است. مرور انتقادی: نبود یک ساختار کارآمد و متمرکز رفاهی منجر به عدم‌انسجام و سوء‌استفاده از منابع رفاهی موجود شده است. قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی نیز در عمل و عرصه اجرا نتوانست ناکارآمدی تاریخی ساختاریافته را حل نماید. هرچند موسسات موازی دولت، نقش مطلوبی در ارائه بخشی از خدمات و حمایتها داشته‌اند اما در نبود یک ساختار کارآمد و متمرکز رفاهی مبتنی بر اطلاعات به روز، منجر به عدم‌انسجام، موازی کاری، پراکندگی و سوء استفاده از منابع رفاهی موجود شده است. با توجه به این موضوع، جامعه ایران در سال 83 به نقطه بلوغی رسید که لزوم این انسجام، در قالب قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی بر عهده دولت گذاشته شد. بحث: این مقاله استدلال می‌کند که دولتهای حاکم در طول دوره بررسی شده، بدون توجه به ماهیت سیاسی شان بر اساس نیازهای به‌وجود آمده در جامعه، با رویکردی درمانی به جای پیشگیری، برای انجام و اجرای امور رفاهی اقدام به ساختار سازی، ایجاد سازمانها و دیوانسالاری نموده‌اند. این سازمانها در طول فعالیت به جای تلاش برای رفع نیاز جامعه به نهادهایی تبدیل شده‌اند که در پی حفظ قدرت و منافع درونی خود بوده و به ابزار بقای سازمان تبدیل شده‌اند. به دلیل فقدان توانایی انباشت انواع سرمایه در جامعه ایران، این موضوع به صورت تاریخی تکرار میشود و حاصل آن اتلاف منابع و زمان از یک سو و عدم‌دستیابی به اهداف از سوی دیگر است. اما تعدد نهادهای اجرایی که بودجه کلانی ازدولت را به خود اختصاص می‌دهند و در عین حال توان پوشش حداکثری را ندارند. موازی کاری سازمانی و فعالیتهای تکراری در کنار ساختارهای ناکارآمد سنتی و کارشناسی ضعیف (عاملیتها) منجر به پراکندگی گسترده در عرصه رفاهی کشور شده است. فقدان دستگاهی که مسئولیت مستقیم بر رفاه کشور داشته باشد و فقدان شفافیت نظارت دولت بر بخش رفاهی مشهود است. چنین ساختاری نیازمند اصلاح است اما ایجاد منفعتهای فردی (در سطح مقامات سازمانی و میانی) این اصلاح ساختار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این منافع تعارض بین سازمانها را دامن میزند دولت چه قبل و چه بعد از انقلاب نتوانسته بر منافع موجود در سازمانها غلبه کرده و بنیادهای رفاهی را تحت نظارت درآورد. ساختارهای غیر رسمی موجود در سازمانها که پنهان از ارزیابیها و نگاه ناظران بیرونی است، منافع موجود و صاحبان منافع را حمایت می‌کند و اجازه تغییر ساختارها را نمی‌دهند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مبانی اختلافی در طراحی نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی

ماده 40 قانون برنامه سوم توسعه که در فروردین سال 1379 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، دولت را موظف کرد طی حداکثر شش ماه طرح نظام تأمین اجتماعی را تدوین و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند. پس از نزدیک به دو سال و نیم از تاریخ تصویب برنامه سوم، بالاخره دولت لایحه‌ای را در مرداد ماه سال جاری(1381) به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد. نزدیک به دوسال تأخیر دولت در انجام تکالیف برنامه سوم نشان‌د...

full text

مبانی اختلافی در طراحی نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی

ماده 40 قانون برنامه سوم توسعه که در فروردین سال 1379 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، دولت را موظف کرد طی حداکثر شش ماه طرح نظام تأمین اجتماعی را تدوین و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند. پس از نزدیک به دو سال و نیم از تاریخ تصویب برنامه سوم، بالاخره دولت لایحه‌ای را در مرداد ماه سال جاری(1381) به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد. نزدیک به دوسال تأخیر دولت در انجام تکالیف برنامه سوم نشان‌د...

full text

بررسی سیاستهای کلی نظام جامع رفاه تامین اجتماعی در ایران

?چکیده? ?ق انون س اختار نظ ام ج امع رف اه و ت أمین اجتم اعی کش ور دارای ویژگ ی ھ ای مھم ی اس ت ک ھ آن را از? ?دیگر قوانین مشابھ متمایز می س ازد. در ای ن ق انون، مف اھیم و مض امین اص ل 92 ق انون اساس ی، یعن ی? ?مفھوم تأمین اجتماعی و قلمروھای مختلف آن، حدود حق ھمگانی و تکلیف دولت در ای ن زمین ھ، ح دود? ?دخالت و دامنھ مشارکت دولت در این زمینھ، حدود دخال ت و دامن ھ مش ارکت بخ ش غیردولت ی در بیم...

فرایند پ‍ژوهش و تدوین پیش نویس ماده واحده نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی

پژوهش مورد بحث در این مقاله در ارتباط با نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی طی مدت 11 ماه در شورای پژوهشی موسسه عالی تأمین اجتماعی شکل گرفت. رئوس مطالب مهم پژوهش مذکور که در مقاله توضیح داده شده عبارتند از: 1. اهمیت تأمین اجتماعی و ارتباط مستقیم آن با رشد اقتصادی و عدالت اجتماعی، کرامت انسانی و سرافرازی ملی 2. مبانی و فرصت‌های مختلف در نگرش به نظام رفاه و تأمین اجتماعی 3. تصویر وضع موجود نظام تأمی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue None

pages  9- 52

publication date 2017-03

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023