کاربرد شاخص ها در ارزیابی کیفیت و برآورد خطر بوم شناختی بالقوه فلزات در رسوبات سطحی رودخانه بهشت آباد

فلزات سنگین از جمله آلاینده‌هایی محسوب می‌شوند که از طریق منابع متعدد انسان‌ساخت یا طبیعی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم وارد پیکره‌های آبی می‌شوند. رودخانه بهشت‌آباد یکی از منابع آبی مهم در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد. تحقیق حاضر به‌منظور ارزیابی میزان فلزات سنگین (آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، سرب و روی) در رسوب رودخانه بهشت‌آباد چهارمحال و بختیاری طراحی شده است. نمونه‌های رسوب در دو دوره به‌صورت سالانه از 6 سانتی‌متر بالایی بستر جمع‌آوری شد. نمونه‌های رسوب، درون جعبه‌های یونولیتی حاوی یخ در دمای 4 درجه سانتی‌گراد به آزمایشگاه منتقل شدند. غلظت کل عناصر آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، سرب و روی پس از عصاره‌گیری با دستگاه ICP-MASS تعیین شد. توصیف آماری نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد. غلظت متوسط آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، سرب و روی به ترتیب: 34/1، 18/0، 96/25، 51/11، 7/9 و 57/29 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود که کمتر از حد سمیت می‌باشد. با توجه به نتایج شاخص خطر بالقوه بوم‌شناختی، فاکتور آلودگی، شاخص زمین‌شیمیایی و فاکتور غنی‌شدگی، بر اساس غلظت زمینه، آلودگی قابل‌توجه و شدید از فلزات سنگین در رسوبات رودخانه مشاهده نشد. غلظت مس در برخی از ایستگاه‌های مطالعاتی اثر زیستی نامطلوب بر موجودات آبزی دارد. به‌طور کلی منشا فلزات سنگین در رسوبات رودخانه بهشت‌آباد با توجه به نتایج حاصل، منشا طبیعی بوده و برای پیشگیری از ایجاد آلودگی باید از ورود آلاینده‌های بر اثر پسآب کشاورزی و پرورش ماهی و فاضلاب‌های خانگی به رودخانه پیشگیری کرد. واژگان کلیدی: