علی طیب نیا
دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
[ 1 ] - ارزیابی پیش‌بینی رشد اقتصادی با استفاده از مدل‌های سری زمانی یک متغیره و مدل‌های تک نماگر از شاخص‌های پیشرو
چکیدهبررسی رفتار تولید ناخالص داخلی و برخی متغیرهای کلان و بخشی نشان می‌دهد که الگوی تغییرات تولید ناخالص داخلی با الگوی تغییرات آن متغیرها هماهنگی دارد که این هماهنگی با تقدم و تأخر زمانی انعکاس می‌یابد. تقدم زمانی در متغیرهای مربوطه زمینه پیش‌بینی تغییرات تولید ناخالص داخلی را فراهم میکند. این متغیرها به شاخص‌های پیشرو معروف می‌باشند. این تحقیق به دنبال مقایسه توانایی شاخص‌های پیشرو مخ...
[ 2 ] - بررسی تأثیر توسعه مالی بر نابرابری درآمدی، مطالعه موردی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریق
تاکنون مطالعات بسیاری در مورد تأثیر توسعه مالی بر رشد اقتصادی صورت گرفته و کاملاً آشکار گردیده است که توسعه مالی می‌تواند به عنوان یکی از سیاست‌های ارتقا دهنده رشد مطرح شود. اما سؤالاتی که در این زمینه مطرح است این است که آیا همه افراد از مزایای توسعه مالی منتفع می‌شوند؟ یا اینکه این مزایا فقط به بخش خاصی از افراد تعلق می‌گیرد؟ سیاست‌های ارتقاء دهنده رشد از جمله توسعه مالی می‌توانند اثرات توزیعی...
[ 3 ] - مدل‌سازی تابع تقاضای پول و برآورد منحنی انگل آن در ایران با استفاده از سیستم‌های تقاضای EASI
This paper seeks to investigate and analyze the money demand function and its Engle curve in Iran. Money demand function and its Engle curve have been estimated through EASI demand system by making use of monthly data 1995:04-2007:03. The investigation of money demand function shows that monetary elements are weak substitutions of each other. Thus, some policy recommendation is provided on th...
[ 4 ] - برآورد انباشت دیاکسیدکربن درقالب مدل تعادلی رمزی پایدار در اقتصاد ایران
Due to the potentiality of the accumulation of atmospheric carbon dioxide and its permanent nature, the actual amount of carbon dioxide in the atmosphere, the accumulation of effective per capita carbon dioxide and the accumulation of effective per capita of this pollutant in the steady state has been estimated estimated through Kalman filter approach in a Ramsey equilibrium model over the peri...
[ 5 ] - مدل‌سازی تابع تقاضای پول و برآورد منحنی انگل آن در ایران با استفاده از سیستم‌های تقاضای EASI
در این مقاله، تقاضای پول در ایران و جانشینی میان مولفه های پولی بررسی و تجزیه و تحلیل شده و منحنی درآمد-مخارج آن برآورد شده است. برآورد تابع تقاضای پول و منحنی انگل آن تحت فرم تابعی انعطاف‌پذیر EASI، با استفاده از داده‌های ماهانه سری زمانی سال‌های 1389-1374 انجام شده است. نتایج بررسی تابع تقاضا، حاکی از آن است که مولفه‌های پولی، جانشین ضعیف یکدیگر هستند. توصیه‌های سیاستی نیز بر اساس تخمین پارا...
[ 6 ] - برآورد انباشت دیاکسیدکربن درقالب مدل تعادلی رمزی پایدار در اقتصاد ایران
در این مطالعه میزان حقیقی دیاکسیدکربن موجود در جو، انباشت دیاکسیدکربن سرانۀ مؤثر و انباشت سرانۀ مؤثر وضعیت پایدار این آلاینده در دورۀ 4-1386 : 4-1370 به کمک رهیافت کالمن‌‌‌فیلتر[1] و در قالب مدل تعادلی رمزی برای ایران برآورد شده است. از این رهگذر برآورد پارامترهایی همچون ضریب پاک‌سازی محیط برای دیاکسیدکربن، سهم منابع فسیلی در تولید، نرخ ترجیح زمانی و کشش تابع انتشار نسبت به فعالیت‌ه...
[ 7 ] - اقتصاد کینز و اقتصاد نهادگرا قرابت‌های فلسفی، نظری و عملی
اقتصاد نهادگرا بعد از چند دهه‌ی پرفروغ، در اواخر دهه‌ی 1930 میلادی شروع به افول کرد و تا حد زیادی کم فروغ شد. در تاریخ عقاید اقتصادی، برای این رخداد دلایل گوناگونی مطرح شده است. برخی معتقدند که طلوع کینز موجب این غروب زود هنگام نهادگرایی شده است. اما، آیا واقعاً اندیشه‌های کینز موجب این افول بوده است؟ به نظر می‌رسد، برای آن‌که یک اندیشه، عرصه‌های فکری را از اندیشه‌های دیگر برباید، باید تفاوت‌های...
[ 8 ] - بررسی عوامل تأثیرگذار بر تورم در اقتصاد ایران با استفاده از الگوی سری زمانی غیرخطی نوع STR
در این مقاله عوامل تأثیرگذار بر تورم با استفاده از الگوی رگرسیونی سری زمانی خطی و غیرخطی (STR) در اقتصاد ایران طی دوره‌ی 87-1338 مورد بررسی قرار می‌گیرد. در تصریح مدل تورم، علاوه بر در نظر گرفتن متغیرهای مرسوم (نقدینگی، تولید و نرخ ارز) تکانه‌های مثبت و منفی درآمد نفت، عدم تعادل پولی، عدم تعادل بخش خارجی و شکاف تقاضا نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. نتایج حاصل شده، فرضیه‌ی اصلی تحقیق مبنی بر توان...
[ 9 ] - اندازه‌گیری چرخه‌های تجاری در ایران
در این پژوهش برای انــدازه‌گیری چرخه‌های تجاری در اقتصاد ایران، ابتدا دو فیلتر BP وHP معرفی شده است؛ سپس با استفاده از روش HP و بهرهگیری از داده‌های فصلی و سالانه به اندازه گیری چرخه های تجاری در تولید طی دوره‌ی زمانی 1382 - 1350 پرداخته شده است؛ آنگاه حقایق آشکار در مورد چرخه‌های تجاری و متغیرهای تأثیرگذار بر آن استخراج و تحلیل گردیده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد اقتصاد ایران هفت دوره...
[ 10 ] - بررسی آثار افزایش قیمتهای جهانی بر سطح قیمتهای داخلی، تراز تجاری و نرخ ارز، با استفاده از یک مدل تعادل عمومی محاسبه‌ای
میزان تأثیر تغییرات سطح قیمتهای جهانی بر متغیرهای اقتصادی یک کشور، با توجه به درجهی باز بودن اقتصاد و میزان تعاملات آن با دیگر کشورها قابل بررسی است. افزایش سطح قیمتهای جهانی در سال‌های اخیر، از یک سو و افزایش مستمر قیمتهای داخلی از سوی دیگر، اهمیت بررسی میزان تأثیرپذیری اقتصاد داخلی از قیمتهای جهانی را مطرح میکند. در این مقاله، ضمن ارائه‌ی یک مدل تعادل عمومی برای ایران، اثر تغییر قیم...
[ 11 ] - کاربرد قراردادهای سلف موازی استاندارد بورس انرژی در پوشش ریسک قیمت بازار برق ایران
این مقاله کاهش ریسک مالی نیروگاه های بخش خصوصی در بازار برق ایران را مورد توجه قرار می دهد. ریسک قیمت به عنوان بزرگترین ریسک مالی بازار برق، با استفاده از تنها ابزار در دسترس یعنی قرارداد سلف موازی استاندارد بورس انرژی ایران پوشش داده می شود. بدین منظور از استراتژی های ایستا و پویای پوشش ریسک بهینه استفاده می گردد. نتایج این مطالعه برتری استراتژی های پویا را از منظر اثر بخشی پوشش ریسک نشان می د...
[ 12 ] - مقایسه منحنی فیلیپس کینزگرایان جدید با الگوهای سری زمانی در پیش‌بینی تورم
The harmful effects of chronic high inflation in the economy led the governments and country’s monetary authorities seek to reduce or eliminate this phenomenon. Therefore it’s very important to predict how inflation moves providing an appropriate economic model is a crucial factor to forecast inflation, so on. In this regard, in the present research, we attempt to generate a appropriate model f...
[ 13 ] - نهادها و رشد اقتصادی
Instead of surveying the effects of institutions on economic growth through statistical analysis, this study tries to review them from the standpoint of institutional theorists with the aim of giving some explanations on economic growth. The study reveals that formulating appropriate policies to expedite economic growth, which is indeed resulted from the impacts of various institutional element...
[ 14 ] - محاسبه کارایی بانک‌های ایران با استفاده از شکل تبعی انعطاف‌پذیر جامع فوریر و تحمیل شرایط نظم نظری
This paper tries to provide an estimate of efficiency in eight Iranian banks, namely, Melli, Saderat, Mellat, Tejarat, Sepah, Refah, Keshavarzi and Maskan during 1996-2008, using the globally flexible Fourier Cost Functional Form and imposing theoretical regularities, discussed in Neoclassic microeconomic theory. One of the efficiency estimation methods is to estimate the cost function of ...
[ 15 ] - نقدی بر روش شناسی اقتصاد مرسوم
Mainstream economics, while opposing philosophical and methodological issues, is based on its own specific methodological principles. In fact, all the scientific endeavors undertaken in the framework of this intellectual tradition with the aim of getting access to recognition and knowledge are acceptable merely within the boundaries of its own methodology yet the question arises whether the met...
[ 16 ] - پول و تورم در ایران رویکرد خودرگرسیونی برداری (VAR)
Iran has suffered from high and fluctuating rates of inflation within the last decades. This paper tries to empirically analyze inflation in Iran and find its main factors through Cointegration approach and Vector Error Correction Model (VECM) during the last two decades. The findings of the research indicate that monetary variables are the most important factors in explaining inflectional proc...
[ 17 ] - مقایسه کارایی سرمایه‌گذاری در بخش‌های خصوصی و دولتی در ایران رویکردی برای خصوصی‌سازی
Developed and Developing countries have remarkably pursued privatization policies during recent decades. The successes followed by performing this policy in developing countries, the collapse of totally concentrated and governmental economic systems and the polices of international economic agential program of economic structure reforms. Although the results of performing this policy have been ...
[ 18 ] - برخی حقایق ادوار تجاری در اقتصاد ایران
روشهای مختلف جدا سازی روند از ادوار، امکان بررسی خصوصیات ادواری سریهای زمانی از زوایای مختلف را ارائه میکند. با این شیوه میتوان بررسی کرد که آیا رویکردهای متفاوت به پدیده دورتجاری قادر است اطلاعات مفیدی را به منظور فهم بهتر رفتار متغیرهای اقتصادی در ادوار تجاری در اختیار قرار دهد یا خیر. در این مقاله به دنبال بررسی خصوصیات ادواری اقتصاد ایران با استفاده از روشهای مختلف روندزدایی و مقایسه ن...
[ 19 ] - ساختار بازار داخلی و عملکرد صادراتی بنگاه‌های صنعتی ایران
اهمیت ویژه صادرات در فرایند صنعتی شدن که در سه دهه اخیر بر آن تأکید شده است موجب شد تا مطالعه پیشرو از منظری خاص به آن بپردازد که عبارت است از اثر ساختار بازار بر عملکرد صادراتی صنایع ایران. در این مطالعه که در سطح صنعت انجام شده از تعداد بنگاه‌های رقیب موجود در صنایع به‌عنوان معیاری برای رقابت استفاده شده است. شواهد به‌دست آمده از کارگاه‌های صنعتی دارای 10 نفرکارکن و بیشتر حکایت از این دارد ک...
[ 20 ] - عوامل کلان اقتصادی و شواهدی از تئوری قیمت‌گذاری آربیتراژ در بورس سهام تهران
الگوی قیمت‌گذاری آربیتراژ توسط راس در سال 1976 معرفی شد. مهم‌ترین فرض این الگو، نبود آربیتراژ در بازار است. در این الگو، قیمت یک دارایی با توجه به میزان ریسک دارایی تعیین می‌شود و چندین عامل کلان ریسک یک دارایی را توضیح می‌دهند. هدف اصلی این تحقیق، آزمون برقراری شرایط الگوی قیمت‌گذاری آربیتراژ در بورس سهام تهران است. به این منظور، اطلاعات مربوط به قیمت سهام 20 شرکت بورسی و شش شاخص کلان اقتصادی ...
[ 21 ] - تحلیل و آزمون نقش قانون و تشریک اطلاعات اعتباری در توسعه مالی
بازار اعتبار به عنوان یکی از اجزاء اصلی بازار مالی نقش مهمی در تجهیز پس‌اندازها و تأمین مالی بنگاه‌ها دارد. شناخت بیشتر عوامل مؤثر بر گسترش این بازار ضمن اینکه قدرت تحلیل پژوهشگران را افزایش می‌دهد می‌تواند راهنمای مناسبی برای سیاستگذاران باشد. در این مطالعه با استفاده از شاخص‌های قدرت حقوق قانونی و عمق اطلاعات اعتباری که توسط بانک جهانی تهیه می‌شود و داده‌های 42 کشور درحال توسعه در دوره (2008-...
[ 22 ] - ارائه یک سناریو از اخذ مالیات بر خودروهای سواری در چارچوب مالیات بر موارد خاص
مالیات بر موارد خاص1یکی از انواع مالیاتهای پر اهمیتی است که در کشورهای گوناگون اجرا می شود.E.T به لحاظ نظری و نیز به لحاظ اجرایی ساختار منظم و باحدود مشخصی مانند مالیاتهای دیگر چون مالیات بر درآمد، مالیات بر ثروت و مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر فروش ندارد. اتفاقاً ویژگی‌ای که E.T را با سایر مالیاتها متفاوت می کند همین آزادی عمل در تعریف نظام اجرا و انتخاب پایه است. در میان ویژگی های مختلف...
[ 23 ] - Fiscal versus Monetary Dominance: Evidence from Iran
In this paper, we dealt with fiscal dominance, which is a situation in which the fiscal authority sets its expenditure and taxes without regard to any requirement of intertemporal budget balance. Therefore, the monetary authority must adjust its policies to ensure that the government budget is in balance. The existence of oil revenues for the government on the one hand and its lack of access to...
[ 24 ] - پاداش آتی و کاربرد آن در مدیریت ریسک نیروگاهها در بورس انرژی و بازار برق ایران
این مقاله به بررسی پاداش آتی و عوامل موثر بر آن در معاملات بورس انرژی و بازار برق ایران می پردازد. در این مطالعه نظریه مدل تعادلی بسمبیندر و لمون به عنوان مدل قیمت گذاری قرارداد آتی برق مورد آزمون قرار می گیرد. در ابتدا با استفاده از مدل پرش انتشار مرتون قیمت های برق پیش بینی گردیده و پس از محاسبه پاداش آتی پیش بینی شده، با استفاده از مدل تغییر رژیم مارکف، مبانی تئوریک آزمون می گردد. نتایج، بخش...
[ 25 ] - Profit rate stickiness and bank specific characteristics: Empirical study of panel hidden cointegration
Profit rate stickiness means the asymmetric behavior of banking profit rate with respect to positive and negative shocks. Scrutinizing this behavior would suggest a new perspective on policy tools and banking supervision. In this regard, this paper applies hidden panel cointegration, proposed by Hatemi-J (2018), to study profit rate and bank specific characteristics nexus for all banks listed o...
[ 26 ] - The Impact of Education on Social Capital
In recent decades, the intervention of social capital in discourses and scientific documents in the fields of sociology, social sciences and economics have been increased. This focus on social capital is justified by its role which it plays in the production of human, economic and institutional capital. On the other hand, Education is the basic component of social cohesion, national identity an...
[ 27 ] - پوشش ریسک درآمدهای نفتی ایران: رویکرد پوشش ریسک تجمیع یافته
با توجه به وابستگی بودجه کشور به درآمدهای نفتی و اثرات آن بر سایر متغیرهای کلان همچون نقدینگی و ثبات اقتصادی کشور، پوشش ریسک درآمدهای نفتی در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. درآمدهای نفتی بر حسب دلار محاسبه شده اما پرداخت های ناشی از فروش نفت ایران بر حسب یورو یا پول شرکای تجاری است. لذا درآمدهای نفتی ایران بر خلاف تمامی کشورهای صادرکننده نفت، تنها با ریسک کاهش قیمت نفت مواجه نیست و علاوه بر آ...
[ 28 ] - حباب سفته‌بازی عقلایی در نرخ غیررسمی ارز ایران و بحران‌های ارزی رویکرد تغییر رژیم مارکف با احتمالات انتقال متغیر
هدف این مقاله شناسایی حباب‌های سفته‌بازی عقلایی و شاخص‌های هشداردهی زود هنگامی است که در بازه زمانی متلاطم اسفند 1389 تا شهریور 1397 در نرخ غیررسمی ارز دلار به ریال نقشی موثر داشته‌اند. انحراف نرخ ارز از مقادیر بنیادین که با عنوان حباب شناخته می‌شود، ممکن است در نتیجه حمله سفته‌بازی به ارزش ارز کشور به وقوع پیوندد که در صورت عدم دفاع مقامات از ارزش پول، منجر به بحران ارزی شود. از این رو،تشخیص ...
[ 29 ] - The Fiscal Dominance through Banking System: A Case Study on the Relationship between Government and Banking System in Iran’s Economy
ran's economy still has a two-digit inflation rate with high fluctuations, which is mainly caused by fiscal dominance. According to the relevant literature, the most important fiscal dominance mechanism is borrowing from the central bank. After prohibiting direct borrowing from the Central Bank by Iran's government, the budget deficits are partially addressed by off-budgeting operations, achiev...
[ 30 ] - Business cycles in Iran: Evidence from asymmetry and correlated shocks
In this Paper, business cycle asymmetry in Iran has been investigated using a nonlinear unobserved component model. In this regard, according to Kim and Nelsonchr('39')s (1999) interpretation of Friedman plucking model (1993), asymmetric transitory component has been modeled and simultaneously the possibility of a correlation between transitory and permanent shocks has also been considered. The...
[ 31 ] - the effect of household's income gap on children's educational gap whit emphasize on demographic factors
one of the problems of human societies is depriving people, especially children, of the healing elixir of education. In Iran, too, statistics comparing the academic performance of students on both sides of the income spectrum indicate that the educational gap is clearly visible along the income gap. In other words, along with the income poverty of parents, children also benefit from lower level...
[ 32 ] - Investigating the Effect of Structural Changes and Trade Liberalization on Total Factor Productivity in Iran (1991-2018)
Structural change plays an important role in developing any economy, so understanding it is critical to make policies that increase total factor productivity. The structural change that leads to an efficient resource allocation after trade reforms is desirable; the key factor that can affect the relation of "structural change and trade liberalization" with productivity is the quality of institu...
[ 33 ] - The Political Economy of Exchange Rate Regime Determination: A Comparison of Developing and Developed Countries
The non-optimal choice of exchange rate policy is a serious obstacle to improving the country's economic situation. Considering that the involvement of political economy factors in the adoption of exchange rate policy causes its inefficiency and the choice of exchange rate regime in developing countries seems to has been more influenced by the political economy factors, the study of amount and ...
Co-Authors