به منظور مکان یابی qtlهای مرتبط با تحمل به خشکی و تعیین سهم هر qtl در تنوع فنوتیپی صفت مربوطه، 72 لاین هاپلویید مضاعف جو به همراه والدین آنها (استپتوئه و مورکس) و چهار رقم شاهد، در سال زراعی 89- 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل، در قالب طرح آگمنت با طرح پایه بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در دو شرایط نرمال و تنش خشکی مورد مطالعه قرار گرفت. صفات مورد بررسی شامل صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و فیزیولوژیک بود. تجزیه های آماری شامل تجزیه واریانس، همبستگی بین صفات، رگرسیون گام به گام، تجزیه خوشه ای، تجزیه مولفه های اصلی و تجزیه عامل ها به کمک نرم افزار آماری sas نسخه 0/9 و تجزیه qtl با استفاده از نقشه پیوستگی ژنتیکی حاصل از 327 نشانگر مولکولی rflp و نرم افزار qtl cartographer به روش مکان یابی فاصله ای مرکب (cim) انجام شد. تجزیه های آماری شامل تجزیه واریانس، همبستگی بین صفات، رگرسیون گام به گام، تجزیه خوشه ای، تجزیه مولفه های اصلی و تجزیه عامل ها به کمک نرم افزار آماری sas نسخه 0/9 و تجزیه qtl با استفاده از نقشه پیوستگی ژنتیکی حاصل از 327 نشانگر مولکولی rflp و نرم افزار qtl cartographer به روش مکان یابی فاصله ای مرکب (cim) انجام شد. برای صفات مورد بررسی در مجموع 207 qtl(برای شرایط نرمال 57 qtl، تنش خشکی 66 qtl و برای میانگین دو شرایط 84 عدد qtl) بدست آمد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این qtl ها از 12/5 تا 53/48 درصد متغیر بود. بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی به ترتیب برای صفات روز تا شیری شدن دانه (q1dmim) و روز تا گلدهی (q5dflm) در میانگین دو شرایط بدست آمد. lod در دامنه 22/15-50/2 قرار داشت. بیشترین و کمترین lod به ترتیب مربوط به qtl های روز تا شیری شدن دانه (q2dmim) در میانگین دو شرایط و طول غلاف برگ پرچمی در شرایط نرمال (q1ghln) بدست آمد.

به منظور مشخص کردن سطح بیان ژن ta gsk در 12 ژنوتیپ انتخابی تریتی پایرم و2 ژنوتیپ گندم ،آزمایش مقایسه بیان ژن ta gsk تحت تنش شوری در پژوهشکده زیست فن آوری دانشگاه زابل انجام شد. سه تکرار برای هر ژنوتیپ در نظر گرفته شد و سپس نمونه های تیمار تحت تنشmm 200 قرار گرفتند. rna از برگ هر نمونه استخراج شد و cdna با رونویسی معکوس ساخته شد. برای به هنجار کردن تمامی نمونه ها سطح بیان ژن18s rrna به عنوان ژن کنترل در تمامی نمونه ها و همزمان با ژن مورد مطالعه در واکنش real time pcr مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در میان ژنوتیپ های مورد بررسی ژنوتیپ st/b تفاوت معنی داری بین سطح تظاهر ژن ta gsk تحت حالات تنش شوری و کنترل دارد. کلمات کلیدی: ژن ta gsk، بیان ژن، تنش شوری، تریتی پایرم، real time pcr

بسیاری از صفات که در مقاومت گیاه به خشکی نقش دارند توسط چندین ژن کنترل می شوند و به صورت کمی به ارث می رسند، بنابراین شناسایی qtl های مربوط و کاربرد آن ها در انتخاب به کمک نشانگر(mas) در بهبود گیاهان نقش مهمی ایفا می کند. به منظور نقشه یابی نواحی ژنومی مرتبط با خشکی در گندم و تعیین سهم هر qtl در تنوع صفت مربوطه، 168 اینبرد لاین نوترکیب حاصل از تلاقی seri m82 وbabax به همراه دو والد مورد مطالعه قرار گرفتند. این تحقیق در سال 1390 در آزمایشگاه تحقیقات دانشگاه زابل در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی با دو تکرار و دو شرایط تنش و بدون تنش به اجرا درآمد. صفات مورد مطالعه برای بررسی های فنوتیپی عبارت بودند از: درصد و سرعت جوانه زنی، میزان کربوهیدرات های محلول، میزان آب نسبی برگ (rwc)، طول ساقه چه و ریشه چه و نسبت آنها، وزن تر و خشک ریشه چه و ساقه چه، بنیه بذر، تعداد ریشه چه و شاخص خشکی. ابتدا تجزیه های آماری برای بررسی های فنوتیپی صفات شامل تجزیه واریانس، محاسبه همبستگی های فنوتیپی بین صفات، تجزیه مولفه های اصلی، تجزیه عامل ها و تجزیه خوشه ای انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تفاوت معنی داری میان لاین ها و سطوح مختلف خشکی برای اکثر صفات مورد بررسی وجود داشت. حداکثر همبستگی بین وزن تر و خشک اندام هوایی(90/0) مشاهده گردید. تجزیه به عامل ها 5 عامل پنهانی را استخراج نمود که 3/78 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. عامل ها تحت عنوان عامل وزنی، طولی، جوانه زنی و فیزیولوژیک نامگذاری شدند. تجزیه qtl با استفاده از نقشه پیوستگی ژنتیکی حاصل از 249 مارکرaflp، 74 مارکر ssr و 264 مارکر dart و نرم افزار winqtl cartographer به روش نقشه یابی فاصله ای مرکب انجام شد. برای صفات مورد بررسی در مجموع 34 qtl (11تا برای شرایط بدون تنش،12 برای شرایط اعمال تنش و 11 برای میانگین دو شرایط) به دست آمد. واریانس فنوتیپی توجیه شده به وسیله این qtl ها از 09/16-86/5 درصد متغیر بود. بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی به ترتیب برای صفات نسبت طول ساقه چه/ طول ریشه چه در شرایط تنش و و شاخص خشکی در میانگین دو شرایط بدست آمد. lod در دامنه 895/4-524/2 قرار داشت. بیشترین و کمترین lod به ترتیب مربوط به qtl های طول ساقه چه در شرایط بدون تنش و شاخص خشکی در شرایط میانگین تیمارها بود.

تحمل به شوری صفت پیچیده ی ژنتیکی و فیزیولوژیکی است که توسط مکان ژن های صفات کمی کنترل می شود. بنابراین، شناسایی ژن هایی که گیاهان قادرند در مقابل تحمل به تنش شوری بیان کنند، برای برنامه های اصلاحی، ضروری می باشد. به منظور نقشه یابی نواحی ژنومی مرتبط با تحمل به شوری و تعیین سهم هر qtlدر تنوع فنوتیپی صفت مربوطه، 72 لاین هاپلویید مضاعف جو به همراه والدین آنها (استپتو و مورکس)، در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 2 تکرار تحت دو شرایط نرمال و تنش شوری اجرا شد. صفات مورد بررسی شامل صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و فیزیولوژیک نظیر محتوی کلروفیل، فلورسانس کلروفیل (fv/fm، fv، fo)، میزان پرولین برگ و میزان رطوبت نسبی (rwc) بود. پس از اندازه گیری صفات، ابتدا تجزیه های آماری شامل تجزیه واریانس، همبستگی بین صفات، رگرسیون گام به گام، تجزیه خوشه ای، تجزیه مولفه های اصلی و تجزیه عامل ها به کمک نرم افزار sas نسخه 0/9 انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تفاوت معنی داری بین لاین ها در دو شرایط نرمال و تنش برای اکثر صفات مورد بررسی وجود داشت. حداکثر همبستگی بین صفت روز تا سنبله دهی با روز تا گلدهی (??994/0 = r) مشاهده گردید. در رگرسیون گام به گام در شرایط نرمال تعداد دانه، دوره پرشدن دانه اولین صفاتی بودند که وارد مدل شده و در مجموع 90 درصد از تنوع کل را توجیه و درشرایط تنش به ترتیب طول میانگره، عرض برگ پرچم و ارتفاع بوته اولین صفاتی بوده که وارد مدل شده و در مجموع 43 در صد از تنوع کل را توجیه نمودند. در تجزیه به مولفه های اصلی در شرایط نرمال سه مولفه اول نزدیک به 50 درصد از تنوع کل را توجیه و در شرایط تنش چهار مولفه اول بیش از50 درصد از تنوع کل را توجیه نمودند. تجزیه به عامل ها چندین عامل پنهانی را استخراج نمود که بیش از 80 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. عامل ها تحت عنوان عامل فنولوژیک، عامل ساختارهای ظاهری گیاه و عملکرد، عامل فیزیولوژیک، عامل ظرفیت عملکرد و پتانسیل تولید نامگذاری شدند. تجزیه qtl با استفاده از نقشه پیوستگی ژنتیکی حاصل از 327 نشانگر مولکولی rflp و نرم افزار qtl cartographer به روش مکان یابی فاصله ای مرکب (cim) انجام شد. برای صفات مورد بررسی در مجموع 206 qtl (برای شرایط نرمال 62 qtl، تنش شوری 68 qtl و برای میانگین دو شرایط 76 عدد qtl) بدست آمد. واریانس فنوتیپی توجیه شده بوسیله این qtlها از59/4 تا 47/53 درصد متغیر بود. بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی به ترتیب برای صفات طول سنبله (qsl3s) و روز تا گلدهی (qftd7s) در شرایط تنش شوری بدست آمد. lod در دامنه 99/13– 51/2 قرار داشت. بیشترین و کمترین lod به ترتیب مربوط به qtl های روز تا گلدهی (qftd2.2m) در میانگین دو شرایط و روز تا خمیری شدن دانه (qktd3n) در شرایط نرمال بدست آمد.

به منظور مشخص کردن سطح بیان ژن cu/zn sod و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز تحت تنش شوری در 3 ژنوتیپ انتخابی خیار، آزمایش مقایسه بیان ژن cu/zn sod و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز بر پایه آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه زابل انجام شد. سه تکرار برای هر ژنوتیپ در نظر گرفته شد و سپس نمونه¬ها تحت تیمار شوری با دو غلظت mm 50 و mm 100 قرار گرفتند. rna از برگ هر نمونه استخراج شده و cdna با رونویسی معکوس ساخته شد. برای به هنجار کردن تمامی نمونه¬ها سطح بیان ژن ? توبولین به عنوان ژن کنترل همزمان با ژن مورد مطالعه در واکنش real time pcr مورد بررسی قرار گرفت. سپس آنزیم سوپراکسید دیسموتازکه توسط این ژن کد می¬شود را نیز به¬وسیله اسپکتروفتومتری با طول موج 560 نانومتر بررسی شد. نتایج نشان داد در میان ژنوتیپ¬های مورد بررسی بیشترین مقدار بیان ژن مربوط به ژنوتیپ شماره 3 در شرایط تنش شوری mm 100به مقدار 247/6 و کمترین میزان مربوط به ژنوتیپ شماره 1 با مقدار 59/2 در حالت بدون تنش می¬باشد. در مورد آنزیم نیز ژنوتیپ شماره 2 تحت تنش شوری با غلظت mm 100 با مقدار 503/8 بیشترین مقدار فعالیت آنزیم و ژنوتیپ شماره 1 در حالت شاهد با مقدار 25/2 کمترین میزان فعالیت آنزیم را از آن خود کرده است.

خاک های متاثر از شوری مشکل عمده و فراگیر اکثر کشورها از جمله ایران است. پیچیدگی صفت تحمل به شوری و توارث پذیری چند ژنی آن، یک فاکتور مهم بوده، که در تهیه ارقام مقاوم به شوری مشکلاتی را بوجود آورده است. آمفی پلوئیدی به نام تریتی پایرم از تلاقی گندم با گونه وحشی گندم از جنس thinopyrum بوجود آمد، والد پدری تریتی پایرم، حاوی ژن های مقاوم به شوری،که شوری بیش از 350 میلی مول را تحمل می کند و با انتقال ژن های مقاوم به شوری به گندم تریتی پایرم ایجاد شده است. در این تحقیق از 80 پرایمر تصادفی برای شناسایی ژنوم eb در لاین های تریتی پایرم استفاده شد که هیچ کدام از این پرایمرها نتوانستند نوار مخصوص به ژنوم eb را تکثیر نمایند. همچنین شناسایی کروموزوم های مربوط به ژنومeb با استفاده از نشانگر های تصادفی، کاملا اتقاقی وتکرار ناپذیراست. بنابراین بر اساس آزمایشات انجام شده توسط محققین دیگر که پرایمرopf03 را به عنوان یک نشانگر مخصوص ژنومeb شناسایی و توالی آن را به بانک ژن گزارش کرده بودند، دو جفت پرایمر به نام هایf1r1 وf2r2 طراحی و این دو پرایمر توانستند قطعاتی به اندازه های 500 و1272 در لاین های اولیه تریتی پایرم و علف شور ساحل تکثیر کنند که این قطعات در گندم رقم چینی بهاره که یک رقم حساس به شوری بود، تکثیر نشد. قطعات تکثیر شده توالی یابی شده و توانستند با توالی مربوط به ژنوم eb از 94-97 درصد همولوژی نشان دهند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که این قطعات تکثیر شده قسمتی از ژن مقاومت به شوری بوده که از والد پدری (علف شور ساحل) به لاین های تریتی پایرم منتقل شده است

چکیده جمع آوری ژرم پلاسم اولین قدم در راه اصلاح گیاهان است. با توجه به قدمت کشت و کار ارقام متنوعی از هندوانه در ایران، به نظر می رسد ذخایر ارزشمند و غنی ژنتیکی از این گیاه در ایران وجود داشته باشد. در این پژوهش تنوع ژنتیکی 45 توده هندوانه بومی سیستان با استفاده از نشانگرهای ssr بررسی گردید. در مجموع 9 آغازگر که دارای توالی های ساده تکراری بودند برای تکثیر قطعاتی از dna ژنومی گیاه استفاده شد. دی ان آی ژنومی استخراج شده از نمونه های گیاهی با این آغازگرها تکثیر و محصولات حاصل با استفاده از ژل آگارز شدند. در این بررسی 41 مکان ژنی امتیازبندی شدند که از این تعداد 40 مکان چندشکلی نشان دادند. برای ارزیابی شباهت ژنتیکی میان توده ها از تحلیل خوشه ای با استفاده از ضریب تشابه جاکارد با روش upgma استفاده گردید. میانگین فاصله ژنتیکی میان توده ها (با استفاده از ضریب تشابه جاکارد) 49/0 و میانگین محتوای اطلاعات چندشکل (pic ) 72/0 بود. آغازگر p5 بالاترین مقدار pic (91/0) را دارا بود. بررسی دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای تنوع بالایی را در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه نشان داد. با توجه به نتایج و مشخص شدن کارآیی این نشانگر در تفکیک توده ها، جمع آوری و ارزیابی مولکولی ژنوتیپ ها از سایر نواحی پراکنش این جنس در منطقه، می تواند اطلاعات تکمیلی در ارتباط با تنوع و تاکسونومی این جنس فراهم نماید.

اولین گام در زمینه اصلاح توده های بومی گندم سیستان دسترسی به منابع ژنتیکی آن وبررسی تنوع ژنتیکی موجود می باشد ولی تاکنون اطلاعات موجود در زمینه¬ی توده های بومی گندم سیستان از طریق بررسی های مورفولوژیکی که متاثر از محیط هستند ونمی¬توانند نماینده کل ژنوم باشند،بدست آمده است.لذا استفاده از نشانگرهای dna که چند شکلی را در سطح dna اشکار می کنند،می توانند به عنوان روش های مکمل داده های مورفولوژیکی،روابط ژنتیکی توده¬های بومی گندم سیستان را به طور کارآتر تعیین کنند.به همین دلیل تنوع ژنتیکی 69 توده بومی گندم سیستان با استفاده از نشانگر مولکولی ssr مورد بررسی قرار گرفت.استخراج dna به روش تغییر یافته دلاپورتا و همکاران انجام گرفت.در مجموع 15 جفت آغازگر مورد آزمایش قرار گرفت که 8 مورد از انها تولید الگو های چند شکل میان توده¬ها نمودند(با میانگین پلی مورفیسم 37/61 ).تجزیه خوشه ای بر اساس ضریب تشابه جاکارد و به روش upgma ،زنوتیپ های مورد مطالعه در سطح تشابه 70/0 در سه گروه قرار داد.دامنه تشابه در بین 69 توده¬ی بومی گندم سیستان از 53/0 تا 00/1 می باشد.تجزیه خوشه ای برای صفات کمی بر اساس فاصله اقلیدوسی و روش upgma انجام گرفت و تطابق بسیار کمی(0021/0)بین صفات کمی با نشانگر مولکولی ssr دیده شد.نتایج بدست آمده از مقدار درصد پلی مورفیسم در این پژوهش نشان دهنده ی تنوع زنتیکی بسیار زیاد میان این توده¬ها می باشد،در نتیجه می توان از این توده¬ها جهت معرفی ژنهای جدید و همچنین در پژوهش¬های آینده می¬توان توده¬های برتر را شناسایی کرد و جایگزین این توده از اکوتیپ کرد.

چکیده ندارد.