آیا مراکز آموزش عالی برای زلزله آماده‌اند؟ تجربه ارزیابی یک دانشکده

  مقدمه: مهم‌ترین مراکز آموزش عالی کشور در شهر زلزله‌خیز تهران واقع شده‌اند و عدم توجه به آمادگی آنها در برابر زلزله می‌تواند تهدید جدی برای توسعه آموزش عالی کشور باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی آمادگی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در برابر زلزله انجام شده است.   روش کار: در این مطالعه مقطعی که در سال 1388 انجام شد، آمادگی دانشکده بهداشت در چهار بعد اقدامات سازمانی، اقدامات فردی، آسیب‌پذیری غیرسازه‌ای و آسیب‌پذیری سازه‌ای ارزیابی گردید. سنجش اقدامات سازمانی توسط چک‌لیست 30 سؤالی با مرور مستندات و انجام مصاحبه با افراد مطلع، و سنجش آمادگی فردی به روش نمونه‌گیری منظم بر روی 204 عضو هیأت علمی، دانشجو و کارمند انجام شد. شاخص آسیب‌پذیری برای سه دسته عوامل غیرسازه‌ای (تأسیساتی، تجهیزاتی و معماری) محاسبه گردید. ارزیابی آسیب‌پذیری سازه‌ای نیز به روش تعدیل شده غربالگری بصری سریع انجام گرفت و شاخص میزان خسارت برآورد شد.   یافته‌ها: آمادگی سازمانی دانشکده برای زلزله 20 از 100 برآورد شد و میانگین آمادگی فردی اعضاء هیأت علمی، کارکنان و دانشجویان، 0/36 از 100 (انحراف‌معیار: 0/12، بین 8/7 تا 3/76) تعیین گردید. آسیب‌پذیری عوامل تأسیساتی 55/65، عوامل تجهیزاتی 80/55 و عوامل معماری 48/53 محاسبه شد. در ساختمان سبز 75/0 < LR < 5/0 به معنای نیاز به مقاوم‌سازی و در ساختمان‌های ‌نفیسی و اداری 75/0 LR > به معنای الزام به بازسازی بود.   نتیجه‌گیری: دانشکده بهداشت در ابعاد آمادگی سازمانی، فردی، سازه‌ای و غیرسازه‌ای در برابر زلزله نیازمند ارتقاء جدی است. این مطالعه نمونه‌ای است که می‌تواند توجه مسؤولین آموزش عالی کشور را به اهمیت موضوع آمادگی در برابر زلزله و انجام ارزیابی خطر جلب نماید.