اثرات غیرخطی درآمدهای نفتی بر رفاه اجتماعی در ایران

نویسندگان

  • عباسیان, عرت اله
  • مفتخری, علی
  • نامی, یونس
چکیده مقاله:

مقدمه: مطالعه تأثیر درآمدهای نفتی بر رفاه اجتماعی یکی از موضوعات مهم و اساسی در حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی کشورهای نفت‌خیز محسوب می‌شود. با وجود ذخایر زیاد گاز طبیعی و نفت در ایران، فقر و بیکاری از مسائل مهم در سالهای اخیر در میان بخش بزرگی از جمعیت می‌باشد. در ایران تقریباً نفت به‌صورت مستقل از سایر بخشهای اقتصاد، درصد قابل ملاحظه‌ای از درآمدهای دولت را تأمین می‌کند. در مطالعات اقتصادی، روشهای غیرخطی متفاوتی برای بررسی رابطه میان تکانه‌های نفتی و رفاه اجتماعی در کشورهای واردکننده یا صادرکننده نفت انجام شده است، لذا هدف از این مقاله بررسی اثرات غیرخطی درآمدهای نفتی بر رفاه اجتماعی در ایران در دوره 1393-1354 می‌باشد. روش: در این تحقیق، با مدل‌سازی عوامل مؤثر بر رفاه اجتماعی با تأکید بر تأثیر درآمدهای نفتی، مدل رگرسیون آستانه‌ای برای اقتصاد ایران برآورد شده است. دسته‌ای از مدلهای خودرگرسیونی غیرخطی برای کاربرد در سریهای زمانی براساس مدلهای آستانه‌ای فرموله شده‌اند. در مدل‌سازی ریاضی و آماری، یک مدل آستانه‌ای مدلی است که در آن از یک مقدار آستانه یا مجموعه‌ای از مقادیر آستانه برای تشخیص محدوده‌ای از مقادیر که در آن رفتار پیش‌بینی شده توسط مدل به نوعی تغییر جهت می‌دهد مورد استفاده قرار می‌گیرد. یافته‌ها: نسبت درآمدهای نفتی به تولید ناخالص داخلی تأثیری غیرخطی و آستانه‌ای بر شاخص رفاه اجتماعی داشته است؛ بدین‌صورت که در رژیم درآمد نفتی پایین -(هنگامی‌که نسبت درآمد نفتی به تولید ناخالص داخلی کمتر از 35/9% باشد)- افزایش نسبت درآمدهای نفتی به تولید ناخالص داخلی موجب افزایش معنی‌دار شاخص رفاه اجتماعی شده است، اما پس از عبور از حد آستانه 35/9% و قرارگرفتن در رژیم درآمدهای نفتی بالا، افزایش نسبت درآمدهای نفتی به تولید ناخالص داخلی تأثیر منفی بر شاخص رفاه اجتماعی داشته است. بحث: اثر مثبت درآمدهای نفتی بر رفاه اجتماعی در رژیم درآمد نفتی پایین، به دلایلی چون گسترش صنعت نفت کشور و انتقال نیروی کار از بخش سنتی به بخش نفت و در نتیجه بهبود درآمد و کاهش نابرابری درآمدی منجر شود. همچنین درآمدهای نفتی در مراحل اولیه ورود به بودجه دولت عمدتاً صرف برنامه‌های توسعه دولت و مخارج عمرانی و زیربنایی می‌شود که در بهبود رشد و رفاه اجتماعی مؤثر است. همچنین ورود درآمدهای نفتی و واردات کالاها و خدمات متنوع و گسترش شهرنشینی، همگی اثراتی در جهت بهبود رفاه اجتماعی دارند. اما با افزایش سهم این درآمدها در تولید ناخالص داخلی کشور، دولتها تبدیل به دولتهای رانتی می‌شوند که از طرقی همچون مخارج جاری عامه‌پسند و ضدتوسعه‌ای، اثر برون‌رانی، انجام پروژه‌های عمرانی ناکارا، یارانه‌های غیرهدفمند و تقویت فعالیتهای رانت‌جویی موجب کاهش رفاه اجتماعی می‌شوند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

رابطۀ وضعیت رفاه اجتماعی ایران با درآمدهای نفتی طی سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۸۷

مقدمه: مهم‌ترین منبع ارزی کشور، درآمدهای نفتی است؛ بنابراین بررسی چگونگی تأثیر این درآمدها بر رفاه جامعه موضوعی مهم و ضروری به نظر می‌رسد که مطالعه حاضر به این موضوع پرداخته استروش: مطالعه توصیفی حاضر با استفاده از داده‌های آماری سال‌های ۱۳۴۷تا ۱۳۸۷ (از مجموعۀ آمار نامه‌های بانک مرکزی، سالنامه‌های آماری) و با استفاده از روش خود‌رگرسیون‌برداری (VAR)رابطۀ بین رفاه جامعه و درآمدهای نفتی بررسی و ا...

متن کامل

رابطۀ وضعیت رفاه اجتماعی ایران با درآمدهای نفتی طی سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۸۷

مقدمه: مهم‌ترین منبع ارزی کشور، درآمدهای نفتی است؛ بنابراین بررسی چگونگی تأثیر این درآمدها بر رفاه جامعه موضوعی مهم و ضروری به نظر می‌رسد که مطالعه حاضر به این موضوع پرداخته استروش: مطالعه توصیفی حاضر با استفاده از داده‌های آماری سال‌های ۱۳۴۷تا ۱۳۸۷ (از مجموعۀ آمار نامه‌های بانک مرکزی، سالنامه‌های آماری) و با استفاده از روش خود‌رگرسیون‌برداری (VAR)رابطۀ بین رفاه جامعه و درآمدهای نفتی بررسی و ا...

متن کامل

رابطۀ وضعیت رفاه اجتماعی ایران با درآمدهای نفتی طی سال های ۱۳۴۷ تا ۱۳۸۷

مقدمه: مهم ترین منبع ارزی کشور، درآمدهای نفتی است؛ بنابراین بررسی چگونگی تأثیر این درآمدها بر رفاه جامعه موضوعی مهم و ضروری به نظر می رسد که مطالعه حاضر به این موضوع پرداخته استروش: مطالعه توصیفی حاضر با استفاده از داده های آماری سال های ۱۳۴۷تا ۱۳۸۷ (از مجموعۀ آمار نامه های بانک مرکزی، سالنامه های آماری) و با استفاده از روش خود رگرسیون برداری (var)رابطۀ بین رفاه جامعه و درآمدهای نفتی بررسی و از...

متن کامل

تأثیر درآمدهای نفتی بر سرمایه اجتماعی در ایران

در کشورهای دارای وفور منابع طبیعی از جمله ذخایر نفتی، درآمد حاصل از این منابع به دلایل مختلفی از جمله عدم مدیریت صحیح این درآمدها،می­تواند با تأثیرگذاری بر شرایط اقتصادی و اجتماعی، به مانعی برای توسعه تبدیل شود. هدف این مطالعه، بررسی رابطه درآمدهای نفتی و سرمایه اجتماعی در ایران طی دوره 86-1355 می­باشد. به منظور تخمین مدل و تجزیه و تحلیل داده­ها، روش خود توضیح با وقفه­های گسترده (ardl) و آزمو...

متن کامل

اثرات وفور درآمدهای نفتی بر نظام تصمیم‌گیری عوامل و سهم بخش خصوصی در اقتصاد ایران

وفور درآمدهای نفتی، علاوه بر تأمین منابع مالی لازم برای اجرای برنامه‌های اقتصادی، متضمن بروز آثار و پیامدهای منفی قابل توجه بر بخش‌ها و نهادهای مختلف اقتصاد نیز هست. از جمله مهم‌ترین آثار وفور درآمدهای نفتی، اختلال در نظام تصمیم‌گیری عوامل اقتصادی است. بروز این اختلال‌ها منجر به انحراف تصمیم خانوارها و دولت از شرایط بهینه در مورد نرخ پس‌انداز و سرمایه‌گذاری (در سرمایه‌های فیزیکی و انسانی)، اندا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 17  شماره 64

صفحات  39- 72

تاریخ انتشار 2017-04

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

کلمات کلیدی

کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023