اثر آبیاری بارانی با آب شور بر صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه ذرت (Zea mays L.)

ذرت گیاهی نسبتاً حساس به شوری است، ولی اطلاعات کمی در مورد واکنش­های مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه آن به آبیاری بارانی با آب­های شور وجود دارد. به منظور بررسی اثر آبیاری بارانی با سطوح مختلف شوری شامل 9/2 (شاهد)، 5/3، 1/4 و 7/4 و 3/5 دسی زیمنس بر متر بر عملکرد دانه و صفات مورفوفیزیولوژیک ذرت هیبرید 704، آزمایشی مزرعه­ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1392 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. برای اعمال شوری از روش آبیاری بارانی با ایجاد سطوح شوری حداقل و حداکثر روی دو خط لوله موازی در طرفین مزرعه استفاده شد و هم پوشانی آبپاش­ها باعث ایجاد شیب خطی شوری شد. نتایج نشان داد که افزایش هدایت الکتریکی آب و شور شدن خاک، به ویژه سطوح شوری 7/4 و 3/5 دسی زیمنس بر متر، باعث کاهش معنی­دار عملکرد دانه (به ترتیب 75/17 و 25 درصد)، محتوی آب نسبی برگ (به ترتیب 13 و 17 درصد)، هدایت روزنه­ای (به ترتیب 41 و 61 درصد)، میزان سبزینگی برگ (به ترتیب 10 و 10 درصد)، شاخص سطح برگ (به ترتیب 26 و 37 درصد) و نسبت پتاسیم به سدیم برگ (به ترتیب 45 و 39 درصد) در مقایسه با شاهد گردید و محتوای سدیم برگ در مقایسه با شاهد افزایش یافت (به ترتیب 20 و 28 درصد). به نظر می­رسد که تجمع بیشتر سدیم در برگ به دلیل جذب برگی و ریشه­ای نمک در روش آبیاری بارانی از طریق اختلال در اعمال فیزیولوژیکی گیاه، باعث کاهش ماده خشک و عملکرد دانه ذرت گردید. براساس یافته­های این پژوهش، مقادیر آستانه شوری آب در آبیاری بارانی در حدود 1/4 دسی زیمنس بر متر شناخته شد. با توجه به شور و نیمه­­ شور بودن بسیاری از منابع آبی کشور، به ویژه در مناطق گرم مانند خوزستان، به نظر می‌رسد که استفاده از این روش برای آبیاری محصولات ردیفی مانند ذرت مفید باشد.