اثر تنش دمای پایین بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی برخی ژنوتیپ‌های شبه لیموی موجود در شمال کشور

در این پژوهش آسیب‌پذیری شش ژنوتیپ‌ بومی شبه لیمو (شماره 6-1) در کنار ارقام متحمل (انشو) و حساس (پرشین‌لایم) به دمای پایین، در شرایط کنترل شده تنش دمای پایین (3، 0، 3- و 6-)، بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با مقایسه میانگین توکی، مورد مطالعه قرار گرفت. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که برهمکنش ژنوتیپ ودما بر نشت یونی، آب‌گزیدگی برگ، پراکسیداسیون لیپید، محتوی پرولین و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی معنی‌دار گردید. این در حالی است که برهمکنش دما و ژنوتیپ بر صفات کربوهیدرات کل، کلروفیل a، b، کل و کارتنوئیدها معنی‌دار نبود. بیشترین مقدار نشت یونی (با میانگین %628/91)، آب‌گزیدگی برگ (با میانگین%3/99) و واکنش پراکسیداسیون لیپید (بامیانگین 32/3 میکروگرم درگرم وزن‌تربرگ) در شاهد حساس پرشین لایم در دمای 6- درجه سانتی‌گراد ثبت گردید. در مقابل، بیشترین محتوی پرولین (006/32 میلی‌گرم در گرم وزن‌تر برگ) و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (36/73%) در شاهد متحمل انشو در دمای 3- درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. صفات کربوهیدرات کل، کلروفیل a و کل فقط تحت تاثیر عامل ژنوتیپ قرار گرفتند. بیشترین مقدار کلروفیل a (با 359/2 میلی‌گرم درگرم وزن‌ تر برگ) و کلروفیل کل (932/2 میلی‌گرم درگرم وزن ‌تر برگ) و بالاترین محتوی کربوهیدرات کل (486/33 میلی‌گرم در گرم وزن‌تر برگ) در شاهد متحمل انشو مشاهده شد. لازم به ذکر است که در بین ژنوتیپ‌های بومی شبه لیموی مورد مطالعه تحت تنش دمای پایین نیز واکنش‌های متفاوتی ثبت گردید. به طوری که بعد از شاهد متحمل انشو، ژنوتیپ‌ بومی شبه لیموی شماره 6 در مقابل تنش دمای پایین مقاومت بهتر نشان داد.