اثر سامانه‌‌های مدیترانه‌‌ای بر خشک‌سالی غرب ایران

نویسندگان

  • علیرضا محمدنژاد استادیار، گروه فیزیک، دانشکده علوم دانشگاه بیرجند، ایران
  • پرویز ایران‌نژاد دانشیار، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک دانشکاه تهران، ایران
چکیده مقاله:

در این پژوهش تاثیر دریای مدیترانه و برخی عوامل جوّی بزرگ‌مقیاس منطقه‌ای در دوره 1960 تا 2005 بر خشک‌سالی غرب ایران بررسی شده است. در سال‌های خشک غرب ایران، افزایش در میانگین سالانه فشار و کاهش در فراوانی چرخندهای اکثر مراکز چرخندزا مشاهده می‌شود. به‌علاوه، بی‌هنجاری‌های فشار ماهانه نیز در شروع سال‌های خشک وجود دارد ولی به‌تدریج با دور شدن از ژانویه کاهش می‌یابد. الگوهای بی‌هنجاری فشار نشان‌دهنده تضعیف پُرفشار سیبری و تقویت پرفشار آزورز در زمستان‌‌های خشک هستند. کاهش فشار یا بی‌هنجاری منفی میانگین فشار سطح دریا روی مدیترانه، موجب تقویت چرخندزایی و افزایش فراوانی چرخندهای مدیترانه می‌شود که حاصل آن ایجاد زمستان‌های مرطوب در غرب ایران است در زمستان‌های خشک، بی‌هنجاری جهت بُردار باد در غرب ایران، به سمت مدیترانه و به معنی کاهش تندی باد از مدیترانه به سمت این ناحیه از ایران است. به‌علاوه مولفه‌های مداری و نصف‌النهاری باد در شمال غرب کشور و سطح مدیترانه دارای بی‌هنجاری منفی هستند. ‌این بی‌هنجاری، موجب بی‌هنجاری منفی رطوبت نسبی روی مدیترانه و در نتیجه کاهش شار رطوبت از مدیترانه به غرب کشور می‌شود. از طرفی دیگر، شار رطوبت از دریای سرخ به جنوب و جنوب‌شرق کشور کاهش محسوسی ندارد. توزیع جغرافیایی بی‌هنجاری سرعت قائم در زمستان‌های خشک غرب ایران، در سرتاسر مدیترانه و غرب ایران منفی است که معنی آن نزول هوا در این زمستان‌های خشک است. 

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل سینوپتیکی پرفشار عربستان و اثر آن بر خشکسالی های جنوب و جنوب غرب ایران

در این پژوهش، داده­های بارش روزانه 28 ایستگاه سینوپتیک جنوب و جنوب غرب ایران در دورة ‌آماری 10 ساله (2009-2000) از سازمان هواشناسی جمع­آوری گردید. با استفاده­ ‌از شاخص بارش استاندارد (SPI)[1] خشکسالی­های منطقه استخراج گردید. سال 2008 به عنوان خشک­ترین سال انتخاب شد و نقشه­های سینوپتیکی در 4 سطح فشار تراز دریا، ارتفاع و امگا در ترازهای 850، 700 و 500 هکتوپاسکال در ماه­های ژانویه، فوریه، مارس، آو...

متن کامل

تحلیل سینوپتیکی پرفشار عربستان و اثر آن بر خشکسالی های جنوب و جنوب غرب ایران

در این پژوهش، داده­های بارش روزانه 28 ایستگاه سینوپتیک جنوب و جنوب غرب ایران در دوره آماری 10 ساله (2009-2000) از سازمان هواشناسی جمع­آوری گردید. با استفاده­ از شاخص بارش استاندارد (spi)[1] خشکسالی­های منطقه استخراج گردید. سال 2008 به عنوان خشک­ترین سال انتخاب شد و نقشه­های سینوپتیکی در 4 سطح فشار تراز دریا، ارتفاع و امگا در ترازهای 850، 700 و 500 هکتوپاسکال در ماه­های ژانویه، فوریه، مارس، آوری...

متن کامل

پیش‌بینی استوکستیکی احتمالات وقوع خشکسالی (مطالعه موردی: شمال‌ غرب ایران)

توابع توزیع عمومی (Generalized distribution functions) برای پیش­بینی احتمالاتی خصوصیات مختلف خشکسالی در شمال غرب ایران با استفاده از روش شبیه­سازی مونت­کارلو، تئوری ران و شاخص بارش استاندارد (SPI) توسعه داده شده­اند. چنین هدفی صرفاً بر اساس داده­های تاریخی یا ثبت شده بارندگی کاملاً غیر ممکن به نظر می­رسد، چرا که داده­های تاریخی، بدون در نظر گرفتن طول دوره آماری آن­ها، تنها یک سری یا نمونه­ای از ه...

متن کامل

تحلیل سینوپتیکی خشکسالی شمال غرب ایران

خشکسالی مهم¬ترین و مخرب¬ترین پدیده اقلیمی است که اثرات آن معمولا در مقیاس منطقه-ای اهمیت بیشتری دارد. در این تحقیق برای شناسایی الگوهای سینوپتیکی خشکسالی، بارش ماهانه 17 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری (1987-2009) از سازمان هواشناسی دریافت گردیده است. به منظور شناسایی این الگوها در منطقه از روش تحلیل عاملی، 11 عامل (نقطه تلاقی) تعیین کننده و تاثیرگذار در خشکسالی در این منطقه شناسایی گردیده و با ...

الگوهای همدید خشکسالی و ترسالی زمستانه در جنوب غرب ایران

خشکسالی یکی از مخاطرات طبیعی است، که در بیشتر نقاط جهان اتفاق می افتد ولی نمود آن در مناطق خشک و نیمه خشک بیشتر است. هدف این مطالعه، بررسی پدیده خشکسالی و شناخت الگوهای همدیدی مؤثر بر رخداد آن و مقایسه با شرایط ترسالی است. بدین منظور داده های روزانه و ماهانه بارش طی یک دوره آماری مشترک 20 ساله (2008- 1989)، برای 20 ایستگاه در جنوب غرب ایران، از سازمان هواشناسی دریافت و با روشهای آماری از جمله ش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 39  شماره 3

صفحات  97- 110

تاریخ انتشار 2013-10-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023