اثر شدت حذف پهنک برگ در مراحل مختلف رشد بر عملکرد ریشه و کیفیت چغندرقند

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف حذف پهنک برگ در مراحل مختلف رشد رویشی بر عملکرد ریشه و کیفیت چغندرقند و همچنین تعیین حساس‌ترین مرحله رشدی گیاه نسبت به حذف پهنک برگ‌ها، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت فاکتوریل (5×4) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب در سال زراعی 1386 اجرا گردید. حذف پهنک برگ (S) در چهار مرحله رشدی چغندرقند بر اساس تفسیم بندی فائو شامل مرحله اول (S1) از زمان استقرار بوته تا 10 درصد پوشش سطح زمین، مرحله دوم (S2) از پوشش 10 درصد تا 70 درصد سطح زمین، مرحله سوم (S3) از انتهای مرحله دوم تا زمان رسیدگی گیاه و مرحله چهارم (S4) از انتهای مرحله سوم تا هنگام برداشت محصول انجام شد. شدت حذف برگ (I) در چهار سطح شامل قطع 25 درصد (I1)، 50 درصد (I2)، 75 درصد (I3) و 100 درصد (I4) پهنک برگ بعلاوه یک سطح شاهد عدم حذف برگ (I5) اعمال گردید. در پایان فصل، محصول کرت های مختلف برداشت و عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر، مقدار ناخالصی‌های چغندرقند (غلظت سدیم، پتاسیم و نیتروژن مضره)، درصد قند قابل استحصال، درصد قند ملاس، عملکرد شکر سفید و ضریب استحصال شکر اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد اثر اصلی مرحله حذف برگ روی خواص کیفی چغندرقند از جمله درصد قند، درصد قند قابل استحصال و ضریب استحصال شکر موثر و معنی دار بود ولی بر صفات زراعی نظیر عملکرد ریشه تاثیر معنی داری نداشت. اثر شدت حذف برگ بر صفات مربوط به عملکرد کمی و کیفی چغندرقند معنی دار شد، به طوریکه حذف 100 درصد پهنک برگ ها نسبت به تیمار شاهد بدون حذف برگ (با عملکرد ریشه 49/47 تن در هکتار) باعث کاهش معنی دار عملکرد ریشه به میزان 36 درصد شد. در ضمن کمترین عملکرد ریشه در تیمار حذف 100 درصد پهنک برگ ها در مرحله دوم رشد (تیمار S2I4) به میزان 90/23 تن در هکتار بدست آمد. اثر متقابل شدت حذف برگ در مراحل مختلف رشد چغندرقند بر درصد قند و درصد قند قابل استحصال در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. به طوریکه درصد قند در تیمار حذف 25 درصد پهنک برگ در مرحله چهارم رشد (S4I1) نسبت به تیمار شاهد عدم حذف برگ (با عیار 05/21 درصد)، 65/4 واحد (معادل 22 درصد) کاهش یافت. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد که حذف برگ‌های چغندرقند طی دوره رشد به هر میزانی که انجام شود، باعث افزایش ضایعات شکر در فرآیند استحصال شکر در کارخانه قند خواهد شد.