اثر مصرف کودهای آلی و زیستی بر عملکرد، میزان روغن و ترکیب اسیدهای چرب روغن کنجد (Sesamum indicum L.)

به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی و زیستی بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، عملکرد روغن و ترکیب اسیدهای چرب تشکیل دهنده روغن کنجد، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 1- تیوباسیلوس، 2- کود گرانوله، 3- کود گاوی، 4- کود گاوی + تیوباسیلوس، 5- کود گاوی + گرانوله، 6- نیتروکسین + بیوفسفر، 7- میکوریزا + نیتروکسین + بیوفسفر و 8- شاهد (عدم مصرف کود) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده، بیشترین تأثیر در افزایش معنی‌دار تعداد کپسول در بوته در تیمار کود گاوی + تیوباسیلوس (101 کپسول در بوته) مشاهده گردید. همچنین تیمارهای تیوباسیلوس و نیز کود گاوی + گرانوله بیشترین تأثیر را بر عملکرد دانه داشتند، به طوری که تیمارهای ذکر شده در مقایسه با تیمار شاهد، منجر به افزایش معنی‌دار عملکرد دانه (به ترتیب تا 45/15 و 52/18 درصد) شدند. از نظر مقادیر اسیدهای چرب تشکیل‌دهنده ساختار روغن بر اساس میانگین تیمارهای مورد آزمایش، اسید اولئیک سیس (65/45 درصد) و لینولئیک سیس (54/30 درصد) دارای بیشترین مقدار بودند. بیشترین مقدار اسید لینولنیک به طور معنی‌دار در تیمار شاهد (93/0 درصد) و کمترین مقدار آن در تیمارهای کود گاوی (33/0 درصد)، میکوریزا+ نیتروکسین+ بیوفسفر (33/0 درصد) و کود گاوی + گرانوله (35/0 درصد) مشاهده گردید. همچنین بیشترین افزایش در اسید اولئیک سیس در نتیجه کاربرد کود گاوی + گرانوله (58/48 درصد) به دست آمد. طبق نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد که فراهمی مواد آلی و عناصر غذایی خاک به ویژه تحت شرایط استفاده تلفیقی کود گاوی + گرانوله می‌تواند ضمن افزایش عملکرد با افزایش درصد اسید اولئیک و نیز کاهش میزان اسید لینولنیک و بهبود کیفیت روغن کنجد در شرایط اقلیمی محل اجرای آزمایش شده است.