احیای نهاد توسعه تهران

حدود دو دهه از ایده تشکیل نهاد به منظور مطالعه و تهیه طرح‌های توسعه شهری، به ویژه طرح جامع شهر تهران در جهت ارتقای جایگاه مدیریت و برنامه‌ریزی این طرح‌ها در کشور سپری شده است. نهاد، نهالی بود که می‌توانست در آینده شهر تهران و سایر کلان‌شهرهای کشور به درختی تنومند تبدیل شود، اما امروز در حالی به بیان این تجربه پرداخته می‌شود که جز نام گمشده‌ای از آن در نظام مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه شهری کشور به یادگار نمانده است؛ گم شده‌ای تاریخی که در سند طرح جامع شهر تهران به عنوان نقطه کانونی و امتیاز گرانبهای این سند به محاق فرو رفته است. مقاله حاضر تلاش می‌کند به روش توصیفی- تحلیلی و با مستندسازی، فرایند شکل‌گیری نهاد از آغاز تا انحلال را بررسی کرده و با استفاده از شناخت آسیب‌شناسانه، فرصت‌ها و تهدیدهای پیش رو، تصویری از نهاد مورد نظردر مدیریت و برنامه‌ریزی طرح‌های توسعه شهری را ارائه کند. همچنین سعی شده با بررسی خلاء ناشی از عدم وجود نهاد در طول دوره‌های مختلف برنامه‌‎ریزی و تهیه طرح‌های توسعه شهری برای تهران، ضرورت تشکیل آن را شناسایی کند. نتایج بررسی‌های تحقیق نشان می‌دهد تشکیل نهاد در شهر تهران ضرورتی تأخیرناپذیر است که سر انجام روزی مجدداً احیاء خواهد شد. پرسش مهم این خواهد بود که نهاد چه زمانی تشکیل خواهد شد و این نهاد چگونه نهادی خواهد بود؟ پرسشی که آینده به آن پاسخ خواهد داد.