ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان کارستی گیلانغرب با استفاده از روش EPIK و KDI

یکی از راهکارهای مهم در مدیریت منابع آب کارست، تهیۀ نقشۀ آسیب­پذیری آبخوان­های کارستی است. هدف از تهیۀ نقشۀ آسیب‌پذیری، فراهم شدن امکان شناسایی منابع آب زیرزمینی در معرض خطر آلوده شدن است. آبخوان کارستی گیلانغرب به عنوان بخشی از زون زاگرس چین­خوردۀ تغذیه کنندۀ سراب گیلانغرب می­باشد. در این پژوهش به منظور ارزیابی آسیب­پذیری آبخوان کارستی گیلانغرب از روش EPIK متشکل از چهار لایۀ E (اپی­کارست)، P (پوشش محافظ)، I (نفوذ) و K (شبکۀ کارست) و روش KDI مبتنی بر لایۀ کاربری اراضی استفاده شده است. پس از اجرای مدل و تهیۀ نقشۀ آسیب­پذیری، مقدار شاخص EPIK بین 12 تا 26 محاسبه شد. توزیع فضایی طبقه­های نقشۀ نهایی آسیب­پذیری حاصل از مدل EPIK نشان می­دهد که 24/14، 56/14، 17/47 و 03/24 درصد از مساحت منطقۀ مورد مطالعه به ترتیب در پهنۀ آسیب­پذیری کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار می­گیرد. مطابق این نقشه حدود 71 درصد از منطقۀ مورد مطالعه، دارای آسیب­پذیری زیاد و خیلی زیاد می­باشد که نشانگر آسیب­پذیری بالای این آبخوان می­باشد. مطابق نتایج روش KDI، 54/7، 49/9، 9/2، 89/77 و 18/2 درصد از منطقۀ مورد مطالعه به ترتیب دارای تأثیرپذیری زیاد، متوسط، کم، خیلی کم و سالم (دست نخورده) است که بیانگر آسیب­پذیری کم آبخوان کارستی گیلانغرب می­باشد. طبق روش EPIK، طبقه با آسیب­پذیری کم منطبق بر دشت­های حاشیۀ ارتفاعات و سازندهای شیلی است که نقش خیلی کمی در آسیب­پذیری آبخوان کارستی دارد. اما همین دشت­های حاشیه­ای طبق روش KDI، بیشترین آسیب­پذیری را دارند چرا که بیشتر تحت دخل و تصرف انسانی قرار گرفته­اند. با ترکیب نتایج این دو روش می­توان دریافت که آبخوان گیلان­غرب دارای حساسیت بالایی نسبت به آلودگی است اما عدم گسترش فعالیت­های انسانی در حوضۀ آبگیر این آبخوان منجر به سالم ماندن منابع آب آن از آلودگی شده است.