ارزیابی آسیب‌پذیری فضاهای شهری در برابر بحران زلزله با استفاده از منطق فازی (مطالعه موردی شهر اهر)

امروزه با گسترش شهر و شهرنشینی و با افزایش بارگذاری‌های محیطی و اقتصادی بر بستر آن‌ها باید اذعان کرد که بر تعداد بحران‌ها نیز افزوده‌شده و از طرفی آسیب‌پذیری شهرها نیز به دلایل متعدد در برابر بلایای طبیعی افزایش یابد. باید خاطرنشان کرد که پدیده‌های طبیعی، زمانی مخاطره‌آمیز خواهند بود که جامعه در معرض آن، نسبت به آن آسیب‌پذیر باشد که در این صورت مخاطرات تبدیل به بحران‌های طبیعی-تکنولوژیکی خواهند شد. با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن این حوادث و لزوم اتخاذ صحیح تصمیم‌ها و اجرای عملیات متناسب با آن، هم‌چنین پیشرفت دانش و تکنولوژی بشری، ارزیابی آسیب‌پذیری فضاهای شهری و برنامه‌ریزی در راستای آن، کارآمدترین و یا شاید بهترین گزینه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری برای مقابله با مخاطرات طبیعی و به‌خصوص زلزله می‌باشد. در این پژوهش با توجه به‌احتمال آسیب‌پذیری شهر اهر به دلیل موقعیت جغرافیایی آن، سعی شده با بررسی وضعیت موجود و تجزیه‌وتحلیل نقاط قوت و ضعف، به ارزیابی و تحلیل آسیب‌پذیری فضاهای شهری اهر در برابر بحران زلزله پرداخته شود. نوع این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و روش تحقیق مبتنی بر یک روش توصیفی-تحلیلی است. برای سنجش آسیب‌پذیری فضاهای کالبدی شهر در برابر زلزله از شاخص‌های 15 گانه در سه طیف شاخص‌های سازه‌ای، برنامه‌ریزی و طبیعی استفاده‌شده است. پس از تعیین وزن شاخص‌ها با توابع چند متغیره، سعی شده با استفاده از مدل فازی به این موضوع پرداخته شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که حدود 30 درصد از فضاهای ساخته‌شده شهری اهر در برابر زلزله، آسیب‌پذیری متوسط به بالایی دارند و این مناطق شامل محلات حاشیه‌نشین و قسمت‌هایی از بخش‌های مرکزی، تجاری و تاریخی شهر می‌باشد و ساختار کالبدی مطلوبی برای مدیریت بحران ناشی از زلزله را ارائه نمی‌نمایند.