ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر پراکنش گونۀ در معرض خطر انقراض کرفس کوهی با استفاده از مدل افزایشی تعمیم یافته

امروزه تغییرات اقلیمی باعث تغییرات زیادی در شرایط رویشگاهی گونه­های گیاهی شده است. در مطالعۀ حاضر چگونگی تغییرات پراکنش گونۀ کرفس کوهی (Kelussia odoratissima Mozaff) به­عنوان گونه­ای دارویی و اقتصادی در مقاطع زمانی حال و آینده (2030 و 2080 میلادی، مدل Hadcm3 تحت سناریو A2) بررسی شده­است. بدین منظور داده­های 50 سایت حضور و عدم حضور گونۀ مورد مطالعه با استفاده از روش تصادفی طبقه­بندی شده در شهرستان فریدونشهر جمع­آوری گردید و ارتباط آن با عوامل محیطی شامل فیزیوگرافی (شیب، جهت، ارتفاع) و 19متغیر اقلیمی (میانگین درجۀ حرارت روزانه، بارندگی سالیانه و...) با استفاده از مدل رگرسیون افزایشی تعمیم یافته (GAM) مشخص و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشۀ پراکنش بالقوۀ گونۀ کرفس کوهی تولید گردید. مهمترین عوامل محیطی تأثیرگذار بر پراکنش این گونه، میانگین درجۀ حرارت سالیانه، بارندگی سالیانه، ارتفاع و شیب تعیین شد. ارزیابی مدل با استفاده از ضرایب آماری کاپا و سطح زیر منحنی پلات­های ROC به ترتیب 97/0 و 98/0 تعیین شد که نشان دهندۀ تطابق بسیار بالای مدل با واقعیت زمینی است. نتایج حاصل از پیش‎بینی پراکنش گونه­ای تحت سناریو A2 طی سال­های 2030 و 2080 میلادی بیانگر کاهش رخداد گونۀ کرفس کوهی و جابجایی این گونه به سمت مناطق مرتفع است. این جابجایی به دلیل کاهش بارندگی سالیانه و افزایش میانگین دما تحت این سناریو است. نتایج این پژوهش برای مقاصد مدیریتی در توسعۀ پایدار اکوسیستم های مرتعی، مخصوصاً حفاظت و احیای رویشگاه گونۀ کرفس کوهی کاربرد دارد.