ارزیابی الگوی پراکنش مکانی گونه‌های درختی و درختچه‌ای در جنگل‌های زاگرس مرکزی (پژوهش موردی: ذخیره‌گاه جنگلی چهارطاق)

موقعیت مکانی و اندازه ارتفاع و تاج تمام درختان و درختچه‌های متعلق به پنج گونه ارس، برودار، زبان‌گنجشک، کیکم و زالزالک روییده در کنار یکدیگر در وسعتی برابر 53 هکتار از ذخیره‌گاه جنگلی چهارطاق در زاگرس مرکزی اندازه‌گیری شدند. الگو‌های پراکنش پایه‌های هر گونه توسط چهار شاخص C، هینز، ابرهارت، پیلو و جانسون- زیمر محاسبه شدند. در کنار این شاخص‌ها، تخمین بصری و شاخص رشد آزاد (نسبت اندازه مساحت تاج به ارتفاع گیاه) نیز برای تفسیر نتایج و تعیین صحت نتایج بکار گرفته شدند. نتایج نشان داد که پراکنش پایه‌های زبان‌گنجشک کاملاً از الگوی تصادفی پیروی می‌کند و افراد دو گونه بلوط ایرانی (برودار) و زالزالک کاملاً کپه‌ای پخش شده‌اند. تفاوت الگوی پراکنش پیش‌بینی‌شده برای دو گونه دیگر توسط شاخص‌های مختلف، متفاوت بود. عامل‌هایی چون تراکم کم کیکم و کنترل اپی‌‌نستیک زیاد ارس به‌عنوان عامل‌های عدم‌قطعیت تعیین نوع پراکنش این دو گونه ارائه شدند. در بین شاخص‌های موردمطالعه، شاخص الگوی پراکنش C مناسب‌ترین شاخص توضیح‌دهنده پخشیدگی درختان برای منطقه مذکور بود. -Abdollah Poor, M. and Saydin Navadeh, H., 1996. Subproducts of the Zagros and its economic value. Journal of Forest and Rangeland, 31: 18-20 (In Persian). - Anonymous, 2013. Meteorological Data of Kurdistan. General Office of Kurdistan Province Meteorology (www. Kurdistanmet.ir). - Arefi, H., Nasir Zadeh, A. and Mirzaei Nodoushan, H., 2003. Variation in baseline maternal and paternal Terebinth tree (Pistacia atlantica). Journal of Forest and Poplar Research (Proceedings of the Second National Conference of Terebinth Tree), 10(2): 405-419. - Arefi, M.H., Abdi, A., Saydian, S.E., 2005. Evaluations of seeds and progenies of Pistacia atlantica trees in east Azerbaijan province. Proceeding of International Symposium on Pistachio and Almonds,Tehran, Iran, pp. 182-195(In Persian). - Ghahraman, A., 1984. Flora of Iran. Published by Research Institute of Forests and Rangelands. Tehran, 3(162). - Davis, D.P.H.,1975. Flora of Turkey. Edinburg University Press, 4. - Fattahi, M.,1995a. Vegetation history of the Zagros and especially Terebinth tree in Iran and the world. Proceedings of the National Seminar on Luggage, 13-14 Nov. 1995. Ilam Agriculture and Natural Resources Research Center, pp. 1-25 (In Persian). - Fattahi, M.,1995b. Terebinth tree morphology and the genetic modification. Proceedings of the National Seminar on Luggage, 13-14 Nov. 1995. Ilam Agriculture and Natural Resources Research Center, pp. 91-113 (In Persian). - Fattahi, M.,1995c. Ecology of Terebinth tree. Proceedings of the National Seminar on Luggage, 13-14 Nov. 1995. Ilam Agriculture and Natural Resources Research Center, pp. 26-60 (In Persian). - Hossein-Khah, R. and Farhang, B., 1996. Pistacia mutica: A new resource for oil production. Seminar on Pistachio Problems, 20-22 August 1996, Kerman, Iran(In Persian). - Ibrahim, I.H. and Nahlawi, N., 1982. Recent techniques for propagating of Pistacio rootstocks by seed followed by budding. ACSAD. Damascus, 21p. - Ibrahim, I.H., Nahlawi, N. and Nahlawi, M., 1984. Pistacio rootstocks studies under arid zone conditions. ACSAD. Izraa Research Station, Syria, 44p. - Khatamsaz, M., 1988. Flora of Iran, Anacardiaceae, No: 3. Published by Research Institute of Forests and Rangelands. Tehran, 22p(In Persian). - Nasir, E., 1983. Flora of Pakistan, Anacardiaceae. No: 152. - Picchioni, G.A., Miyamoto, S. and Storey, J.B., 1990. Salt effects on growth and ion uptake of Pistachio rootstock seedlings. Journal of the American Society Horticultural Science, 115(4): 647-653. - Rechinger, K.H., 1963. Anacardiaceae. In: Rechinger K.H (Ed) Flora Iranica, 63: 1-9. - Ruelas  Garcia, S., 1990. Grafting methods in Pistachio (Pistacia vera L .). Proceedings of the Tropical Region, American Society for Horticultural Science. Unda, 23: 50-53. - Sabeti, H., 2008. Forests, Trees and Shrubs of Iran. The second edition, Yazd University Press, Yazd, 886p (In Persian). - Townsed, C.C., 1980. Flora of Iraq, Vol: 4. Minstry of Agriculture and Agrarian Reform Repulic of Iraq. - Valipoor, P., 1995. An economic analysis of the Terebinth tree. Proceedings of the National Seminar on Luggage, 13-14 Nov. 1995. Ilam Agriculture and Natural Resources Research Center (In Persian). - Walker, R., Torok Falvy, R.E. and  Behboudian, M.H., 1987. Uptake and distribution of Chloride,  Sodium and Potassium ions and growth of salt treated Pistachio plantas, Australian Journal of Agricultural Research, 121: 383- 394. - Yousefi, B., 2002. A comparative study of the ecological and genetically characteristics of terebinth tree populations in Kurdistan province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 266 (7): 65-99 (In Persian). - Yousefi, b., Madah  Arefi, H., Fanny, B., Moghadasi, N., Amani, M., Mardani, F. and Karami, T., 2008. The estimation of genetic variance components and heretability of Terebinth tree friuts and general compatiability of Terebinth tree (Pistacia atlantica ) at 2 model sites of the Kurdistan province. Final Report of Research Project, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, 65p (In Persian).