ارزیابی تحمل گرما در ارقام گندم با استفاده از صفات فیزیولوژیکی و شاخص‌های تحمل به تنش در شرایط آب و هوایی اهواز

به­منظور ارزیابی تحمل به گرمای10رقم گندم،تحقیقی در سال زراعی 90-1389 در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شرایط بدون تنشو تنشگرمادر شرایط آب و هوایی اهواز اجرا شد.در این تحقیق صفاتمحتوای کلروفیل، هدایت روزنه‌ای و پایداری غشای سلولی مورد بررسی قرار گرفتندو هم‏چنین شاخص‌های STI،HM ،MP ، GMP، SSI،TOL ، YI و YSI بر اساس عملکرد دانه محاسبه شدند.نتایج نشان داد که تنش اعمال شده، یک تنش نسبتا شدید با شدتی معادل 58/0 در شرایط مزرعه‌ای بوده است.تفاوت بین ارقام برای تمام صفات معنی‏دار بود. با توجه به افزایش معنی‌دار هدایت روزنه‌ای در شرایط تنش گرمایی و بالا بودن مقادیر این صفت در ارقام متحمل می‌توان از آن بعنوان ابزاری مناسب در غربالگری ارقام متحمل به گرما استفاده کرد. بطوری‌که رقم متحمل کاز با 59/0 مول بر متر مربع بر ثانیه در شرایط تنش، بالاترین میزان تبادل گازی را به خود اختصاص داد.علیرغم وجود تفاوت معنی دار در بین ارقام برای پایداری غشای سلولی، این صفت در ارزیابی تحمل به گرمادر مرحله باروری در شرایط تنش نسبتا شدید مناسب تشخیص داده نشد. علاوه بر این تفاوت معنی‌داری از نظر محتوای کلروفیل بین دو شرایط بدون تنش و تنش مشاهده نگردید. میانگین عملکرد ارقام تحت شرایط بدون تنش و تنش گرما به‏ترتیب برابر با 6361 و 3678کیلوگرم در هکتار بدست آمد. برآورد شاخص‌های مبتنی بر عملکرد نشان داد که شاخص‏های STI،HM ،MP  و GMP،‏ شاخص‌های برتر در ارزیابی تحمل گرما می‌باشند. ارقام کاز و چمران ارقام متحمل به گرما و در مقابل ارقام مانتنا، نیک‏نژاد، M6 و Durum-ch-89حساس به گرما تشخیص داده شدند.