ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی توده‌های هندوانه بومی ایران (Citrullus vulgaris) در شرایط آب و هوایی ارومیه

به‌منظور مطالعه تنوع ژنتیکی هندوانه بومی ایران از نظر صفات مورفولوژیک، 16 توده به همراه دو رقم هندوانه اصلاح شده (کریمسون‌سویت و چارلستون‌گری) در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی ارومیه در سال 1392 مورد ارزیابی قرار گرفتند. تعداد 15 صفت شامل طول و عرض برگ، طول ساقه‌ی اصلی گیاه، تعداد میوه در بوته، طول میوه، عرض میوه، وزن کل میوه، وزن گوشت میوه، وزن پوست میوه، وزن صد بذر، طول بذر، عرض بذر، pH، درصد مواد جامد محلول و عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس نشان داد بین توده‌ها از لحاظ کل صفات مورد بررسی به جزء صفات pH، طول ساقه‌ی اصلی گیاه و تعداد میوه در بوته اختلاف آماری معنی‌داری وجود دارد. متوسط عملکرد از 24926 کیلوگرم در هکتار برای ژنوتیپ چارلستون‌گری تا 13444 کیلوگرم در هکتار برای توده817 همدانمتغییر بود. میزان درصد مواد جامد محلول در بین توده‌ها از 9/27 درصد برای ژنوتیپ کریمسون‌سویت تا 5/1 درصد برای توده‌ی 806 خراسان، pH میوه از 63/5 در توده‌ی 817 همدان تا 4/78 در ژنوتیپ چارلستون‌گری متغیر بود. بیشترین همبستگی مثبت (0/968) بین دو صفت وزن گوشت و وزن میوه و بیشترین همبستگی منفی (0/815-) بین صفات قند میوه و طول بذر مشاهده شد. بیشترین توارث‌پذیری (0/96) مربوط به وزن صد بذر و کمترین توارث‌پذیری (0/03) مربوط به pH بود. در تجزیه‌ی خوشه‌ای به روش وارد، توده‌های مورد بررسی در سه گروه متفاوت قرار گرفتند. بیشترین فاصله بین توده‌های گروه اول و سوم مشاهده شد.