ارزیابی خطر ریزگردها در شمال غرب ایران

طرح مسئله: یکی از مشکلات زیست‌محیطی در مناطق غربی ایران، فعالیت طوفان‌های گرد و غبار و ریزگردها در اتمسفر شهرهاست. این پدیده از سال ۱۳۶۷ بیشتر استان‌های غرب و جنوب کشور را درگیر ساخته است. گرد و غبار بر اثر دلایل مختلفی چون دخالت‌های بشری در استفادة غیرمنطقی از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، تخریب پوشش گیاهی، تضعیف خاک ناشی از فرایندهای کشاورزی و بعضی عوامل  طبیعی مانند خشکسالی و تغییرات آب و هوایی روی می‌دهد. پژوهشحاضرباتوجهبهماهیتمسئلهوموضوع،ازنوعتوصیفی-تحلیلیو مطالعات کاربردی با تأکید بر روش‌های کمّی است. هدف: در این زمینه هدف پژوهش حاضر، بررسی مخاطرات اقلیمی حادث‌شدة ناشی از ریزگردها در استان‌های شمال غرب کشور برای ماههای مختلف سال به همراه شناسایی تداوم و فراوانی آنها و همچنین مشخص‌کردن منشأ اصلی گرد و غبارهای واردشده به منطقة پژوهش است. روش: تمامی فرایندها و تجزیه و تحلیل داده‌ها در محیط GIS،EXCELL همراهبا مدل  Krigingزمین‌آماری ارزیابی شد. این تکنیک نقاط مجهول را براساس خودهمبستگی بین نقاط اندازه‌گیری‌شده و ساختار فضایی آنها پیش‌بینی می‌کند. در این ارزیابی نخست داده‌های کسب‌شده از آمارهای ایستگاههای مدنظر تعیین، دوباره این داده‌ها در محیط نرم‌افزار اکسل مرتب و سپس با استفاده از مدل  Krigingهریک از داده‌های مدنظر درون‌یابی شد. نتایج: نتایج بررسی‌ها نشان داد وسعت خسارات این پدیده فقط به تهدید زمین‌های کشاورزی، صنعتی و... محدود نبوده است؛ بلکه با مختل‌کردن زندگی عادی مردم آشکارا به تهدید جدی زیست‌محیطی تبدیل شده و واکنش افکار عمومی را به دنبال داشته است. خشکسالی‌های اخیر، جنگ تحمیلی، کشاورزی، سدسازی، جنگ آب و سیاست انتقال آب از مناطق پرآب به مناطق کم‌آب در خوزستان و ایلام، دو منطقة اثرپذیر از ریزگردها، از عوامل مؤثر بر پدیدة ریزگردها در غرب و جنوب ایران‌اند.