ارزیابی نقشة خطر فرسایش خاک و ارتباط آن با برخی عوامل محیطی (مطالعة موردی: حوزة آبخیز وازرود، مازندران)

فرسایش خاک مسئلة محیطی مهمی در حوزة آبخیز وازرود، واقع در بخش میانی مازندران، است. متأسفانه، این حوزه مانند بیشترِ حوزه‏های آبخیز کشور فاقد ایستگاه‏های اندازه‏گیری فرسایش و رسوب مجهز برای مطالعه و مدل‏بندی فرسایش خاک در سطح وسیع است. به منظور ارزیابی خطر فرسایش خاکْ مدل‏سازی فرسایش در مقیاس حوزه لازم‌الاجراست. در این مطالعه از مدل اصلاح‌شدة فرسایش خاک جهانی (RUSLE) همراه با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) برای برآورد تلفات خاک و شناسایی نواحی حساس به فرسایشِ حوزة آبخیز وازرود استفاده شد. از مجموعه منابع داده‏ها (نقشه‏ها، تصاویر ماهواره‏ای، و مشاهدات میدانی) برای به‌دست‌آوردن پارامترهای معادلة اصلاح‌شدة فرسایش خاک جهانی استفاده شد و برای تحلیل‏های بعدی به فرمت رستری وارد محیط GIS شده و به پنج طبقه‌‌ـ خیلی کم تا خیلی زیاد‌ـ طبقه‌بندی شد. بازدیدهای گستردة میدانی صورت‌گرفته صحت کلی (90 درصد) نقشة خطر فرسایش و مدل مورد بررسی را تأیید کرد. نقشة خطر فرسایش خاک با نقشه‏های کاربری اراضی، ارتفاع، و شیب برای به‌دست‌آوردن ارتباط با عوامل محیطی و شناسایی نواحی خطر فرسایش قطع داده شد. بخش اعظم طبقات فرسایشی زیاد و خیلی زیاد در شیب‌‏های 25 تا 45 درجه، ارتفاع 1180 تا 2180 متر از سطح دریا، و در اراضی لخت منطقة مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این تحقیق اتخاذ استراتژی‏های مدیریتی مناسب را برای تصمیم‌گیران در اولویت‌بندی نواحی برای کاهش فرسایش در حوزة آبخیز وازرود امکان‏پذیر می‏کند. روش تلفیقی به‌کارگرفته‌شده در این مطالعه نسبتاً ساده، سریع، و صحیح و دارای پتانسیل اجرا برای سایر نواحی است.