ارزیابی و رتبه‌بندی ریسک‌های زیست‌محیطی منطقۀ حفاظت شدۀ دنا با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

مناطق حفاظت شده ابزاری قدرتمند برای مقابله با بحران تنوع­زیستی هستند و ارزیابی تهدیدات مناطق حفاظت شده، گامی اساسی برای اطمینان یافتن از حفاظت منابع و تبیین اقدامات حفاظتی در آینده است. منطقۀ حفاظت ­شدۀ دنا یکی از غنی­ترین نقاط کشور از نظر تنوع­زیستی با وسعتی معادل 93780 هکتار در شهرستان سی­سخت واقع شده است. در این پژوهش جهت شناسایی ریسک­های موجود در منطقه از روش دلفی استفاده شد. سپس با توجه به طیف امتیازدهی لیکرت از 26 عامل ریسک شناخته شده در منطقه، 18 عامل ریسک به عنوان ریسک­های نهایی در دو گروه ریسکهای طبیعی و ریسک­های محیط زیستی انتخاب گردیدند. جهت تجزیه­و­تحلیل و اولویت­بندی ریسک­های شناسایی شده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و محیط نرم­افزاری Expert Choice استفاده شد. نتایج نشان داد که ریسک فرسایش خاک از معیار ریسک طبیعی با وزن 105/0، ریسک تأثیرات مخرب کشاورزی محلی در منطقه با وزن 025/0 در زیرمعیار فیزیکی، ریشه­کنی گیاهان مرتعی و دارویی با وزن 049/0 در زیر معیار بیولوژیکی، بهره­برداری از پوشش گیاهی و جنگلی باهدف تأمین علوفۀ دام، سوخت و ... با وزن  104/0 در زیرمعیار اقتصادی اجتماعی و عدم مدیریت جامع کارآمد از محیط­زیست با وزن 074/0 در زیر معیار فرهنگی بالاترین وزن را بخود اختصاص دادند. وضع موجود مدیریت منطقه نشان­دهندۀ این است که در حال حاضر برنامه‌ریزی مناسب و مدیریت جامع کارآمد جهت حفاظت از منطقه و امکان اجرای استفاده‌های چندجانبه با تأکید بر حفظ موجودیت آن اجرا نمی­شود. مدیریت کنترل خطرات، اجرای بهینۀ کلیۀ ضوابط مندرج در قوانین حفاظت و بهسازی محیط و شناسایی نقاط آسیب‌پذیر می­تواند در راستای مدیریت منطقۀ حفاظت شده دنا مؤثر باشد.